สถิติคดี พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ที่ศาลยกฟ้อง-อัยการสั่งไม่ฟ้อง

ข้อหาฝ่าฝืนข้อกำหนดที่ออกตามความในพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 (พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ) เรื่องการห้ามชุมนุม ทำกิจกรรม หรือการมั่วสุมกัน ณ ที่ใดๆ ในสถานที่แออัดอันเป็นการยุยงให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อย ถูกนำมาใช้กล่าวหาดำเนินคดีต่อการชุมนุมทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง จนกลายเป็นเครื่องมือในการจำกัดควบคุมเสรีภาพในการชุมนุมของรัฐบาลมาตั้งแต่ช่วงปี 2563 โดยเฉพาะหลังการชุมนุมเยาวชนปลดแอกเป็นต้นมา จนถึงปัจจุบัน

ท่ามกลางคดีส่วนใหญ่ที่ถูกสั่งฟ้องต่อศาล และอยู่ระหว่างการต่อสู้คดี พบว่ามีคดีที่ศาลมีคำพิพากษายกฟ้อง และพนักงานอัยการมีคำสั่งไม่ฟ้องไปจำนวนหนึ่ง ซึ่งยังนับได้ว่ายังเป็นปริมาณคดีส่วนน้อยจากคดีทั้งหมด

ตารางข้อมูลต่อไปนี้รวบรวมสถิติคดีที่มีข้อกล่าวหาตาม พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ซึ่งศาลยกฟ้องและอัยการสั่งไม่ฟ้องไปแล้ว เท่าที่ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนติดตามข้อมูลคดี

* ข้อมูลจนถึงวันที่ 11 พ.ค. 2565

คดีที่ศาลมีคำพิพากษายกฟ้อง อย่างน้อย 9 คดี

ลำดับ	ชื่อคดี/เหตุแห่งคดี	วันที่พิพากษา	เหตุผลโดยสังเขป
1	คดีชุมนุม #อุดรธานีสิบ่ทน ที่ทุ่งศรีเมือง วันที่ 24 ก.ค. 2563	25 ส.ค. 2564 (ศาลแขวงอุดรธานี)	พยานหลักฐานของโจทก์ไม่สามารถยืนยันได้ว่า จำเลยเป็นผู้จัดการชุมนุม จึงไม่ต้องมีหน้าที่จัดให้มีมาตรการป้องกันโรค ผู้ชุมนุมยังคงเคลื่อนย้ายในพื้นที่ชุมนุมได้อย่างอิสระ และเป็นสถานที่โล่งกว้าง อีกทั้งจำเลยได้เว้นระยะห่างแล้ว ส่วนการเกาะกลุ่มของผู้ชุมนุมอยู่เหนือการควบคุมของจำเลย อีกทั้งในช่วงเวลาดังกล่าวไม่มีหลักฐานที่บ่งชี้ว่าพบผู้ป่วยโควิด-19 รายใหม่ในจังหวัดอุดรธานี การชุมนุมไม่มีการยุยงให้เกิดความวุ่นวาย เนื้อหาปราศรัยมีเพียงการวิจารณ์รัฐบาล * อัยการไม่อุทธรณ์ คดีสิ้นสุดแล้ว
2	คดีชุมนุม #21ตุลาไปอนุสาวรีย์ชัย วันที่ 21 ต.ค. 2563 ของ “มายด์” ภัสราวลี ธนกิจวิบูลย์ผล (พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ร้ายแรง)	13 ธ.ค. 2564 (ศาลแขวงดุสิต)	การชุมนุมโดยส่วนใหญ่เป็นไปโดยสงบและปราศจากอาวุธ ซึ่งได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ ยังไม่เข้าข่าย “การมั่วสุม” และไม่มีพยานหลักฐานว่าจำเลยมีส่วนร่วมฝ่าแนวกั้นหรือกระทำความรุนแรง
3	คดีชุมนุม #ม็อบ6ธันวา ที่วงเวียนใหญ่ วันที่ 6 ธ.ค. 2563	31 ม.ค. 2565 (ศาลแขวงธนบุรี)	พยานหลักฐานยังรับฟังไม่ได้ว่าจำเลยเป็นผู้จัดการชุมนุม จำเลยไม่ได้อยู่ดูแลการชุมนุมจนกระทั่งจบการชุมนุม ถือว่าผิดวิสัยของผู้จัดการชุมนุม รวมถึงไม่ได้มีการโพสต์ชักชวนให้ผู้อื่นมาร่วม แต่ศาลลงโทษปรับข้อหา “กีดขวางทางจราจร” และ “ใช้เครื่องขยายเสียง” รวม 1,650 บาท
4	คดีชุมนุม #21ตุลาไปอนุสาวรีย์ชัย วันที่ 21 ต.ค. 2563 ของ อานันท์ ลุ่มจันทร์ (พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ร้ายแรง)	2 มี.ค. 2565 (ศาลแขวงดุสิต)	การชุมนุมโดยส่วนใหญ่เป็นไปโดยสงบและปราศจากอาวุธ ซึ่งได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ ช่วงดังกล่าวไม่มีการติดเชื้อโควิด จึงมิใช่การชุมนุมหรือมั่วสุมกันตั้งแต่ห้าคนขึ้นไป หรือกระทำการใดอันเป็นการยุยงให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อยขึ้นในบ้านเมือง
5	คดีชุมนุม #คนพะเยาบ่าเอาแป้ง ที่หน้ามหาวิทยาลัยพะเยา วันที่ 27 ก.ค. 2563	10 มี.ค. 2565 (ศาลจังหวัดพะเยา)	1. ประกาศหัวหน้าผู้รับผิดชอบในการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินในส่วนที่เกี่ยวกับความมั่นคง ฉบับลงวันที่ 3 เมษายน 2563 ออกโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ทำให้ไม่มีผลใช้บังคับ 2. การชุมนุมไม่ใช่ในสถานที่แออัด 3. ผู้ชุมนุมเพียงเรียกร้องกล่าวโจมตีการทำงานของรัฐบาล ไม่มีถ้อยคำเป็นการยุยงปลุกปั่น และไม่ได้เกิดความไม่สงบเรียบร้อยขึ้น
6	คดีชุมนุม #21ตุลาไปอนุสาวรีย์ชัย วันที่ 21 ต.ค. 2563 ของ ไพศาล จันปาน (พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ร้ายแรง)	16 มี.ค. 2565 (ศาลแขวงดุสิต)	ไม่ปรากฏว่าจำเลยมีอาวุธ หรือมีพฤติการณ์อันเป็นการยุยงให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อยในบ้านเมือง จึงเป็นการชุมนุมโดยสงบ เป็นการใช้สิทธิที่เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ ไม่ใช่การชุมนุมหรือมั่วสุมกันตั้งแต่ห้าคนขึ้นไป
7	คดีชุมนุม #21ตุลาไปอนุสาวรีย์ชัย วันที่ 21 ต.ค. 2563 ของ วสันต์ กล่ำถาวร และสุวรรณา ตาลเหล็ก (พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ร้ายแรง)	23 มี.ค. 2565 (ศาลแขวงดุสิต)	การชุมนุมเป็นไปโดยสงบปราศจากอาวุธ เป็นการใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญ และไม่ปรากฏว่าจำเลยเข้าร่วมหรือมีส่วนรู้เห็นกับเหตุการณ์ความรุนแรง
8	คดีคาร์ม็อบจังหวัดลพบุรี วันที่ 1 ส.ค. 2564	25 เม.ย. 2565 (ศาลแขวงลพบุรี)	1. พยานหลักฐานโจทก์ยังรับฟังไม่ได้ว่าจำเลยทั้งสองเป็นผู้จัดกิจกรรม การเชิญชวนมาร่วมชุมนุมไม่ได้เท่ากับเป็นผู้จัดฯ 2. การชุมนุมยังไม่ถึงกับแออัดเต็มพื้นที่ ผู้ชุมนุมและตำรวจยังเคลื่อนย้ายไปมาสะดวก ทั้งเพียงปราศรัยวิจารณ์รัฐบาล ใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญ 3. ประกาศหัวหน้าผู้รับผิดชอบในการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินในส่วนที่เกี่ยวกับความมั่นคง ฉบับลงวันที่ 3 สิงหาคม 2564 กำหนดองค์ประกอบเพิ่มเติมไปจากข้อกำหนดที่ให้อำนาจ จึงไม่มีผลบังคับใช้ 4. พยานหลักฐานโจทก์ยังไม่ชัดเจนว่าจำเลยทั้งสองได้ร่วมใช้เครื่องขยายเสียง
9	คดีคาร์ม็อบจังหวัดลพบุรี วันที่ 15 ส.ค. 2564	11 พ.ค. 2565 (ศาลแขวงลพบุรี)

คดีที่พนักงานอัยการสั่งไม่ฟ้อง อย่างน้อย 8 คดี

ลำดับ	ชื่อคดี/เหตุแห่งคดี	วันที่สั่งไม่ฟ้อง	เหตุผลโดยสังเขป
1	คดีชุมนุม #ลำปางรวมการเฉพาะกิจ จังหวัดลำปาง วันที่ 26 ก.ค. 2563	3 มี.ค. 2564	พื้นที่ชุมนุมไม่เป็นสถานที่แออัด ผู้ที่มาร่วมส่วนใหญ่สวมใส่หน้ากากอนามัย และไม่พบผู้ติดเชื้อในพื้นที่จังหวัดลำปางช่วงดังกล่าว เนื้อหาปราศรัย มีการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองซึ่งเป็นสิทธิเสรีภาพ ที่มีการรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญ ไม่มีข้อเท็จจริงว่ามีการยุยงปลุกปั่น หรือกระทําการใดๆ เพื่อให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อยในบ้านเมือง
2	คดียื่นหนังสือเรียกร้องความเป็นธรรมการอุ้มหายวันเฉลิม ที่สถานทูตกัมพูชา วันที่ 8 มิ.ย. 2563 (ช่วงเช้า ผู้ต้องหา 4 คน)	17 ก.พ. 2564	กิจกรรมไม่มีเหตุการณ์วุ่นวายหรือรุนแรง จึงไม่เป็นการยุยงให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อย เป็นเพียงการเรียกร้องสิทธิเสรีภาพโดยทั่วไป พื้นที่ด้านนอกสถานทูตเป็นที่โล่งและกว้างขวาง ไม่ได้เป็นสถานที่แออัด อีกทั้งผู้ต้องหาสวมหน้ากากอนามัย
3	คดียื่นหนังสือเรียกร้องความเป็นธรรมการอุ้มหายวันเฉลิม ที่สถานทูตกัมพูชา วันที่ 8 มิ.ย. 2563 (ช่วงบ่าย ผู้ต้องหา 6 คน)	19 ก.พ. 2564	กิจกรรมไม่มีเหตุการณ์วุ่นวายหรือรุนแรง จึงไม่เป็นการยุยงให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อย เป็นเพียงการเรียกร้องสิทธิเสรีภาพโดยทั่วไป พื้นที่ด้านนอกสถานทูตเป็นที่โล่งและกว้างขวาง ไม่ได้เป็นสถานที่แออัด อีกทั้งผู้ต้องหาสวมหน้ากากอนามัย
4	คดีชุมนุม #เด็กนนท์พร้อมชนเผด็จการ ที่ท่าน้ำนนทบุรี วันที่ 29 ก.ค. 2563	16 ก.ค. 2564	ไม่มีพยานหลักฐานยืนยันว่าผู้ต้องหาได้การกระทำอันเป็นการยุยงให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อย ที่เกิดเหตุเป็นสถานที่โล่ง มิได้เป็นสถานที่แออัด ไม่พบผู้ติดเชื้อโควิดในช่วงที่เกิดเหตุ ทั้งในวันชุมนุม มีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขร่วมกันจัดทางเข้าออกเป็นทางเดียว และจัดให้มีการตรวจคัดกรองวัดอุณหภูมิ และผู้ชุมนุมมีการสวมใส่หน้ากากอนามัย และเว้นระยะห่าง
5	คดีชุมนุม #สมุทรปราการจะไม่ทน ที่ลานหน้าหอชมเมืองสมุทรปราการ วันที่ 25 ก.ค. 2563	10 พ.ย. 2564	ยังไม่มีรายละเอียดคำสั่งของอัยการ
6	คดีคาร์ม็อบจังหวัดตาก วันที่ 15 ส.ค. 2564	20 ธ.ค. 2564	ผู้เข้าร่วมมีการสวมใส่หน้ากากอนามัย มีการรวมตัวในระยะเวลาอันสั้น ไม่ปรากฏว่ามีการสัมผัสใกล้ชิด หรือการกระทำอื่นใดที่จะทำให้เห็นว่าเป็นการเสี่ยงต่อการแพร่โรคติดต่อ ทั้งที่เกิดเหตุเป็นที่โล่ง อากาศถ่ายเทสะดวก
7	คดีคาร์ม็อบจังหวัดมุกดาหาร วันที่ 29 ส.ค. 2564	7 ม.ค. 2565	ไม่มีพยานหลักฐานว่าผู้ต้องหาทั้งสามเป็นผู้จัดกิจกรรมครั้งนี้ จึงไม่มีหน้าที่ต้องขออนุญาตเจ้าพนักงานในการจัดกิจกรรม
8	คดีคาร์ม็อบ 1 ส.ค. 2564 จากหน้าสนามบินดอนเมือง ไปตามถนนวิภาวดี-รังสิต	8 มี.ค. 2565	การชุมนุมเป็นการใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญ ลักษณะเป็นการขับรถยนต์และรถจักรยานยนต์ไปตามถนน ไม่ได้อยู่ในสถานที่แออัดจะเสี่ยงต่อการแพร่โรค และผู้ร่วมชุมนุมมีการใส่หน้ากากอนามัย และไม่ปรากฏว่ามีการปิดกั้นการจราจร

คดีข้อหาอื่นๆ ที่น่าสนใจ และอัยการมีคำสั่งไม่ฟ้อง

ลำดับ	ชื่อคดี/เหตุแห่งคดี	ข้อหาหลัก	วันที่สั่งไม่ฟ้อง	เหตุผลโดยสังเขป
1	คดีสุชาติ จั่นแก้ว พกป้ายไล่ประยุทธ์ ที่ท่าน้ำปากเกร็ด วันที่ 30 ก.ย. 2564	ไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง-ต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงาน, ก่อความเดือดร้อนรำคาญ	27 ธ.ค. 2564	ผู้ต้องหาไม่มีพฤติการณ์ก่อความเดือดร้อนรำคาญ ยังไม่มีการนำแผ่นป้ายดังกล่าวออกจากกระเป๋า ซึ่งเป็นการไม่แน่ว่าผู้ต้องหาจะใช้แผ่นดังกล่าวกระทำหรือไม่กระทำการใด ตำรวจจับกุมโดยไม่มีอำนาจตามกฎหมาย ผู้ต้องหาจึงไม่มีความผิดฐานไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้าพนักงาน

คดีข้อหา พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ที่ต่อสู้คดี และศาลพิพากษาว่ามีความผิด

ลำดับ	ชื่อคดี/เหตุแห่งคดี	วันที่พิพากษา	เหตุผลโดยสังเขป
1	คดีชุมนุม #ม็อบ2พฤศจิกา63 ที่ MRT ท่าพระ (ถูกฟ้องทั้งข้อหา พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ และ พ.ร.บ.ชุมนุมสาธารณะ)	29 เม.ย. 2565 (ศาลอาญาตลิ่งชัน)	พิพากษาปรับ 5,000 บาท เห็นว่าจำเลยเป็นผู้นำรถเครื่องเสียงมาให้แก่ผู้ชุมนุม ทั้งยังคอยตรวจความเรียบร้อยและอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ชุมนุม ถือเป็นผู้มีพฤติการณ์ทำให้ผู้อื่นเข้าใจว่าตนเป็นผู้ร่วมจัดให้มีการชุมนุม แต่จำเลยมิใช่แกนนำหรือผู้มีอำนาจสั่งการในการจัดการชุมนุมสาธารณะ ทั้งการชุมนุมดำเนินไปด้วยความเรียบร้อย จำเลยเพียงแต่ไม่แจ้งการชุมนุมต่อผู้รับแจ้ง