คดีเชิงรับ 4 ประเภทที่อยู่ในความรับผิดชอบหลักในการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายของศูนย์ทนายฯ
ข้อ 1. คดีที่มีผลสืบเนื่องจากการที่บุคคลใช้สิทธิเสรีภาพทางการเมืองและพลเมือง หรือติชม วิพากษ์วิจารณ์การใช้อำนาจขององค์กรของรัฐหรือเจ้าหน้าที่รัฐ โดยมีวัตถุประสงค์หรือมูลเหตุจูงใจทางการเมืองเพื่อเรียกร้องประชาธิปไตยและนิติรัฐ
ข้อ 2. คดีเกี่ยวกับการกระทำนอกกฎหมายต่อบุคคลที่ใช้สิทธิเสรีภาพทางการเมืองและพลเมืองที่มีวัตถุประสงค์หรือมูลเหตุจงใจทางการเมืองเพื่อเรียกร้องประชาธิปไตยและนิติรัฐ อันได้แก่ การควบคุมตัวโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย การอุ้มหาย การทำร้ายร่างกาย หรือการฆาตกรรมนอกระบบกฎหมาย เป็นต้น
ข้อ 3. คดีที่บุคคลถูกดำเนินคดี หรือถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพ หรือถูกกลั่นแกล้ง ซึ่งเป็นผลสืบเนืองมาจากคดีตามข้อ 1 และข้อ 2
ข้อ 4. คดีที่ไม่อยู่ในเกณฑ์ที่จะรับให้ความช่วยทางกฎหมายของศูนย์ทนายฯ ตามข้อ 1 ข้อ 2 และข้อ 3 แต่ที่ประชุมฝ่ายคดีหรือที่ประชุมศูนย์ทนายฯ มีมติเห็นสมควรให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายเนื่องจากเป็นประโยชน์ต่อการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนและศูนย์ทนายฯ มีทรัพยากรทางด้านบุคคล เวลา งบประมาณ เพียงพอที่จะรับให้ความช่วยเหลือได้
คดีเชิงรุกอันเป็นภารกิจรองที่ศูนย์ทนายฯ รับให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย ประกอบด้วยองค์ประกอบ 4 ข้อ
ข้อ 1. เป็นคดีที่บุคคลอาศัยกระบวนการยุติธรรมหรือช่องทางร้องเรียนตามกฎหมายและรัฐธรรมนูญโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขยายขอบเขตสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญของประชาชน หรือเพื่อตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายของการใช้อำนาจของเจ้าหน้าที่หรือองค์กรของรัฐที่จำกัดสิทธิเสรีภาพของประชาชน
ข้อ 2. เป็นคดีที่ส่งผลให้นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงบรรทัดฐานทางกฎหมาย ทางสังคมให้มีความก้าวหน้ายิ่งขึ้นและสอดคล้องกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตยและนิติรัฐ
ข้อ 3. ศูนย์ทนายฯ มีทรัพยากรทางด้านบุคคล เวลา และงบประมาณเพียงพอที่จะสามารถให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายได้โดยที่ไม่กระทบต่อการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายคดีเชิงรับที่ศูนย์ทนายฯ รับผิดชอบเป็นหลักอยู่
ข้อ 4. ที่ประชุมฝ่ายคดีหรือที่ประชุมศูนย์ทนายฯ มีมติเห็นควรให้ฟ้องคดีหรือรับให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายกับคดีดังกล่าว