เปิดสถิติยื่นประกันตัวผู้ต้องขังคดีการเมืองตั้งแต่เมษายน 2565 - กุมภาพันธ์ 2566

จากการติดตามของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน จนถึงวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2566 ยังคงมีประชาชนถูกคุมขังในเรือนจำจากการแสดงออกทางการเมือง หรือมีมูลเหตุเกี่ยวข้องกับการเมือง โดยไม่ได้รับการประกันตัวระหว่างการต่อสู้คดี จำนวนอย่างน้อย 14 คน ในจำนวนนี้เป็นผู้ต้องขังในคดีข้อหาหลักตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 จำนวน 6 คน

ทั้งนี้ ในวันที่ 3 ก.พ. 2566 ศาลอาญาได้มีคำสั่งอนุญาตให้ประกันผู้ต้องขังคดีมาตรา 112 ได้แก่ เอก (นามสมมติ) ในระหว่างพิจารณาคดี และวันที่ 4 ก.พ. 2566 ศาลฎีกาให้ประกันตัว ก้อง — อุกฤษฎ์ สันติประสิทธิ์กุล ในระหว่างอุทธรณ์คดี โดยทั้งสองถูกคุมขังที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ มาเป็นระยะเวลาร่วมเดือน โดยก้องถูกคุมขังอยู่ 46 วัน และเอกถูกคุมขังอยู่ 44 วัน

ผู้ต้องขังคดีการเมืองระลอกปี 2565 ทั้งหมด 11 ราย ถูกคุมขังยาวนานข้ามปี และ 4 รายขอประกันตัวมากกว่า 18 ครั้ง มี 3 รายถูกขังระหว่างพิจารณาคดีทะลุ 300 วัน

ตั้งแต่เดือนเมษายน 2565 คทาธร – คงเพชร (สงวนนามสกุล) ซึ่งถูกจับในกรณีมีระเบิดไว้ในครอบครอง ในขณะเดินทางเข้าร่วมงานรำลึก 12 ปี การสลายการชุมนุมคนเสื้อแดง เมื่อวันที่ 10 เม.ย. 2565 กลายเป็นผู้ต้องขังที่ถูกคุมขังและไม่ได้รับสิทธิประกันตัวมายาวนานที่สุดในรอบปี กว่า 302 วัน

ทั้งนี้ จากการเก็บสถิติข้อมูลการยื่นประกันตัวทั้งสองคน พบว่ามีการยื่นประกันอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งปี 2565 จนถึงวันที่ 6 ก.พ. 2566 กว่า 16 ครั้ง โดยในการยื่นประกันครั้งแรก ศาลอาญาไม่อนุญาตให้ประกันตัวทั้งสอง ระบุคำสั่ง ‘พิเคราะห์แล้วเห็นว่าความผิดที่ถูกกล่าวหาเป็นข้อหาร้ายแรง มีอัตราโทษสูง เกรงว่าผู้ต้องหาจะหลบหนีได้ จึงไม่อนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราว ยกคำร้อง’

และตั้งแต่นั้น ศาลก็มีคำสั่งยกคำร้องขอประกันตัวของคงเพชรและคทาธรเรื่อยมา โดยแทบทั้งหมดระบุคำสั่ง ‘ไม่มีเหตุให้เปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม’

พรพจน์ แจ้งกระจ่าง ถูกคุมขังตั้งแต่วันที่ 12 เม.ย. 2565 หลังคทาธร – คงเพชรในเหตุเดียวกันจากที่ถูกกล่าวหาว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่มีกลุ่มบุคคลปาระเบิดปิงปองใส่สนามหญ้าด้านหน้า กรมทหารราบที่ 1 โดยพรพจน์ได้เข้ามอบตัวที่ สภ.เมืองพิษณุโลก หลังจากทราบว่าตนได้รับหมายเรียกจาก สน.บางซื่อ ในข้อกล่าวหาว่า “ร่วมกันกระทำให้เกิดระเบิด จนอาจเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่น และพกพาอาวุธเข้าเมือง โดยไม่มีเหตุอันควร”

พรพจน์ถูกคุมขังเรื่อยมาตั้งแต่วันที่เข้ามอบตัว โดยทนายความได้พยายามยื่นประกันตัวพรพจน์ เพื่อให้เขาได้ออกมาสู้คดีในระหว่างพิจารณาคดีกว่า 9 ครั้ง ศาลอาญายังคงระบุคำสั่งไม่ให้ประกันตัวเรื่อยมา จนถึงวันนี้ (6 ก.พ. 2566) พรพจน์ถูกคุมขังนานกว่า 301 วันแล้ว

นอกจากนี้ ในคดีของผู้ชุมนุมจากกลุ่มทะลุแก๊สเมื่อช่วงเดือนมิถุนายน 2565 ผู้ชุมนุมกว่า 12 รายถูกคุมขังอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ กว่าหลายเดือน จากกรณีเข้าร่วมชุมนุมบริเวณดินแดง เพื่อขับไล่ประยุทธ์ จันทร์โอชา ให้ออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี หรือม็อบ #ราษฎรเดินไล่ตู่ ในช่วงวันที่ 11, 14 และ 15 มิ.ย.2565 ก่อนศาลอุทธรณ์จะให้ประกันตัว 8 ราย ในวันที่ 29 ก.ย. 2565 แต่ยังคงคุมขังผู้ชุมนุมอีก 4 ราย ได้แก่ ณัฐพล, วัชรพล, จตุพล และพลพล เรื่อยมา

กลุ่มผู้ต้องขัง 4 รายนี้ เป็นกลุ่มที่มีการยื่นขอประกันตัวมากที่สุดในระลอกปี 2565 กว่า 18 ครั้ง และทั้งหมดยังคงถูกคุมขังมานานกว่า 230 วัน แต่ศาลยังคงคำสั่งไม่ให้ประกัน แม้ขอศาลตั้งผู้กำกับดูแลและครอบครัวเป็นผู้ขอยื่นประกันด้วยตนเอง รวมทั้งยอมรับเงื่อนไขต่างๆ ที่ศาลจะกำหนด

สมบัติ ทองย้อย ผู้ต้องขังในคดีมาตรา 112 กรณีโพสต์ข้อความ #กล้ามาก #เก่งมาก #ขอบใจนะ ประกอบกับภาพบันทึกหน้าจอจากข่าวเกี่ยวกับบัณฑิตมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ไม่เข้ารับปริญญาทั้งคณะ เมื่อวันที่ 30 ต.ค. 2563 พร้อมกับ 2 ข้อความที่กล่าวถึงการทำตัวใกล้ชิดประชาชนและแจกลายเซ็น ซึ่งโพสต์เมื่อวันที่ 2 พ.ย. 2563

สมบัติถูกศาลพิพากษาจำคุก 6 ปี และถูกขังในระหว่างอุทธรณ์คดี โดยศาลอุทธรณ์ได้มีคำสั่งไม่อนุญาตให้ประกันตัวเรื่อยมากว่า 12 ครั้ง แม้เคยเสนอวางหลักทรัพย์ประกันสูงกว่า 400,000 บาท ทั้งแถลงยอมรับเงื่อนไขการติดกำไล EM หรือเงื่อนไขอื่นๆ แต่ศาลก็ปฏิเสธคำร้อง ทำให้สมบัติถูกขังอยู่ในเรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ กว่า 285 วันแล้ว

นอกจากนี้ สมบัติยังเพิ่งถูกพิพากษาในคดีหมิ่นประยุทธ์ จำคุก 1 ปี 1 เดือน ลดโทษเหลือ 8 เดือน 20 วัน ในกรณีที่ถูกกล่าวหาว่าได้โพสต์ภาพและข้อความในเฟซบุ๊กมีเนื้อหาดูหมิ่น พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา จำนวน 2 โพสต์

ในการยื่นประกันครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 6 ก.พ. 2566 ศาลชั้นต้นได้มีคำสั่งให้ส่งคำร้องคดีมาตรา 112 ไปให้ศาลฎีกาเป็นผู้พิจารณา และคดีหมิ่นนายกให้ศาลอุทธรณ์เป็นผู้พิจารณา จึงต้งรอผลประกันตัว 2 – 3 วัน

แน็ก — ทัตพงศ์ เขียวขาว ในคดีนี้ แน็กถูกจับกุมเนื่องจากเดินทางผ่านด่านตรวจเช็กประวัติ ก่อนเข้าเส้นทางรักษาความปลอดภัยของการประชุม APEC เมื่อวันที่ 16 พ.ย. 2565 และถูกนำตัวไปแจ้งข้อกล่าวหาเกี่ยวเนื่องกับการครอบครองวัตถุระเบิดและยุทธภัณฑ์ในช่วงการชุมนุมของทะลุแก๊ส บริเวณถนนราชปรารภ เมื่อวันที่ 21 พ.ย. 2564

แน็กถูกคุมขังในระหว่างสอบสวนและยื่นประกันตัวกว่า 10 ครั้ง และถูกคุมขังกว่า 82 วัน ตั้งแต่วันที่ 17 พ.ย. 2565 โดยศาลระบุ “พิเคราะห์ความหนักเบาตามอัตราคดี ข้อหามีโทษสูง การกระทำที่ผู้ถูกกล่าวหามีลักษณะอุกอาจ กรณีเป็นเรื่องร้ายแรง ประกอบกับพนักงานสอบสวนคัดค้านการปล่อยชั่วคราวมีเหตุอันควรว่าผู้ต้องหาหลบหนี ยกคำร้อง” และระบุคำสั่งไม่มีเหตุให้เปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิมเรื่อยมา

นอกจากนี้ยังมี 2 ผู้ต้องขังในคดีมาตรา 112 ได้แก่ ก้อง — อุกฤษฎ์ สันติประสิทธิ์กุล ซึ่งถูกพิพากษาในคดีโพสต์รวม 5 ข้อความ ก้องถูกคุมขังในระหว่างอุทธรณ์คดี เมื่อวันที่ 21 ธ.ค. 2565 ซึ่งยื่นขอประกันตัวมากกว่า 6 ครั้ง ก่อนศาลฎีกาอนุญาตให้ประกันในวันที่ 4 ก.พ. 2566 และ เอก (นามสมมติ) ซึ่งถูกขังในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน จากกรณีแชร์โพสต์จากเพจ “KTUK – คนไทยยูเค” ทนายยื่นขอประกันตัวเอกกว่า 7 ครั้ง ก่อนศาลอาญาจะอนุญาตให้ประกันตัวในวันที่ 3 ก.พ. 2566

อ่านเรื่องราวการต่อสู้ของเอก – ก้อง >>> การต่อสู้ของ “เอก” และ “ก้อง อุกฤษฏ์” สองผู้ต้องขัง ม.112 ในเรือนจำ

สถานการณ์ยื่นประกันตัวในช่วงการประท้วงอดอาหาร – น้ำ ของตะวันแบม และสิทธิโชค ตั้งแต่วันที่ 17 ม.ค. – 6 ก.พ. 2566

จากการเก็บข้อมูลสถิติจำนวนครั้งที่ยื่นประกันตัวผู้ต้องขังคดีการเมือง ภายหลังสถานการณ์ของตะวัน – แบม ที่ยื่นถอนประกันตัวเองและอดอาหาร – น้ำ เพื่อยืนหยัดตาม 3 ข้อเรียกร้อง ได้แก่ ปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม คืนสิทธิประกันตัว, ยุติการดำเนินคดีกับประชาชนที่ออกมาเคลื่อนไหวทางการเมือง และพรรคการเมืองต้องเสนอนโยบายยกเลิก ม.112 – ม.116 และสิทธิโชคที่ถูกพิพากษาในคดีมาตรา 112 ลงโทษจำคุก 2 ปี 4 เดือน ซึ่งได้เริ่มประท้วงอดอาหารตั้งแต่วันแรกที่ถูกคุมขังเมื่อ 17 ม.ค. 2566 และภายหลังได้เริ่มอดน้ำร่วมด้วย ทั้งนี้ เพื่อเรียกร้องให้คืนสิทธิประกันตัวผู้ต้องขังคดีการเมือง

อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่วันที่ 18 ม.ค. 2566 เป็นต้นมาศาลยังคงมีคำสั่งยกคำร้องขอประกันตัวอย่างต่อเนื่อง ดังต่อไปนี้

ข้อมูลลงวันที่ 6 ก.พ.66

ชื่อผู้ต้องขัง	สถานะ	จำนวนครั้งที่ประกัน	รวม	หมายเหตุ
วัชรพล, จตุพล, พลพล, ณัฐพล	คุมขังระหว่างพิจารณาคดี	ศาลอาญา 5 ครั้ง ศาลอุทธรณ์ 1 ครั้ง	6 ครั้ง
คทาธร – คงเพชร	คุมขังระหว่างพิจารณาคดี	ศาลอาญา 5 ครั้ง ศาลอุทธรณ์ 1 ครั้ง	6 ครั้ง
ทัตพงศ์ เขียวขาว	คุมขังระหว่างสอบสวน	ศาลอาญา 5 ครั้ง ศาลอุทธรณ์ 1 ครั้ง	6 ครั้ง
เอก (นามสมมติ)	คุมขังระหว่างพิจารณาคดี	ศาลอาญา 4 ครั้ง	4 ครั้ง	ได้ประกัน เมื่อ 3 ก.พ. 2566
พรพจน์ แจ้งกระจ่าง	คุมขังระหว่างพิจารณาคดี	ศาลอาญา 4 ครั้ง	4 ครั้ง
สมบัติ ทองย้อย	คุมขังระหว่างอุทธรณ์	ศาลอุทธรณ์ 3 ครั้ง	3 ครั้ง
สิทธิโชค เศรษฐเศวต	คุมขังระหว่างอุทธรณ์	ศาลอุทธรณ์ 4 ครั้ง	4 ครั้ง
อุกฤษฏ์ สันติประสิทธิ์กุล	คุมขังระหว่างอุทธรณ์	ศาลอุทธรณ์ 2 ครั้ง ศาลฎีกา 1 ครั้ง	3 ครั้ง	ได้ประกัน เมื่อ 4 ก.พ. 2566