ผู้ต้องขังคดีการเมืองอาจถูกขังข้ามปี … | ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน

เดินทางสู่เดือนธันวาคม ปฏิทินหน้าสุดท้ายของปี 2566 เดือนแห่งการเฉลิมฉลองและเตรียมเริ่มต้นชีวิตบทใหม่ของหลายคน ทว่าจนถึงตอนนี้ (13 ธ.ค.) ยังคงมีผู้ถูกคุมขังในคดีที่เกี่ยวข้องกับการเมือง อย่างน้อย 38 คน ในจำนวนนี้เป็นผู้ต้องขังระหว่างต่อสู้คดี อย่างน้อย 25 ราย และเป็นผู้ต้องขังที่คดีถึงที่สุดแล้ว (นักโทษเด็ดขาด) อย่างน้อย 13 ราย

หมายเหตุ อัปเดตล่าสุด (20 ธ.ค.) ไบร์ท ชินวัตร ได้รับการประกันตัวแล้ว
จึงเหลือผู้ต้องขังคดีการเมืองอย่างน้อย 37 ราย

ระหว่างสู้คดี อย่างน้อย 25 คน

แบ่งตามข้อกล่าวหา

คดีมาตรา 112 จำนวน 16 คน ในจำนวนนี้เป็นคดีเยาวชน 2 คน
คดีอื่น ๆ จำนวน 9 คน ได้แก่ คดีที่ถูกฟ้องว่าครอบครองวัตถุระเบิด (ระเบิดปิงปอง), เผารถตำรวจ, เผาป้อมตำรวจจราจร และอื่น ๆ

แบ่งตามชั้นที่ถูกคุมขัง

ชั้นสอบสวน (ฝากขัง) จำนวน 2 คน ได้แก่ แม็กกี้ และ “เจมส์” ณัฐกานต์
ชั้นพิจารณาคดี (ศาลยังไม่พิพากษา) จำนวน 1 คน ได้แก่ วุฒิ
ชั้นอุทธรณ์ (ศาลชั้นต้นพิพากษาแล้ว) จำนวน 16 คน ได้แก่ ถิรนัย, ชัยพร, ชนะดล, เวหา, ทีปกร, วารุณี, ประวิตร, วัฒน์, ขจรศักดิ์, คเชนทร์, โสภณ, ไพฑูรย์, สุขสันต์, ธนายุทธ, อานนท์, วีรภาพ และชินวัตร
ชั้นฎีกา (ศาลอุทธรณ์พิพากษาแล้ว) จำนวน 3 คน ได้แก่ อุดม, สมบัติ และกัลยา
ถูกขังตามคำสั่งให้ใช้มาตรการพิเศษแทนการพิพากษาในศาลเยาวชนฯ จำนวน 2 คน คือ ภูมิและภัทรชัย

คดีสิ้นสุด 13 คน

คดีมาตรา 112 จำนวน 6 คน ได้แก่ โย่ง, อัญชัญ, พลทหารเมธิน, ปริวัตร, วัฒน์ และกิจจา
คดีอื่น ๆ จำนวน 7 คน ได้แก่ “มะ” ณัฐชนน, วรรณภา, กฤษณะ, “แน็ก” ทัตพงศ์, สุวิทย์, เอกชัย และสุดใจ

รายชื่อผู้ต้องขังคดีการเมืองระหว่างสู้คดี

(เรียงตามจำนวนจำนวนวันที่ถูกคุมขังจากมากไปน้อย)

No	ชื่อ	อายุ	คดีความ	วันที่ถูกคุมขัง	สถานที่คุมขัง	ชั้นที่ถูกคุมขัง
1	ธี – ถิรนัย	22	คดีอื่นๆ	15 ก.พ. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
2	มาย – ชัยพร	23	คดีอื่นๆ	15 ก.พ. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
3	มาร์ค – ชนะดล	26	คดีอื่นๆ	15 มี.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
4	วุฒิ (นามสมมติ)	48	ม.112	27 มี.ค. 2566	เรือนจำพิเศษมีนบุรี	พิจารณาคดี
5	เวหา แสนชนชนะศึก	39	ม.112	18 พ.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
6	ทีปกร	39	ม.112	19 มิ.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
7	น้ำ – วารุณี	32	ม.112	28 มิ.ย. 2566	ทัณฑสถานหญิงกลาง	อุทธรณ์
8	บาส – ประวิตร	21	คดีอื่นๆ	11 ก.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
9	มาร์ค – ขจรศักดิ์	–	คดีอื่นๆ	15 ส.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
10	คเชนทร์ – คเชนทร์	–	คดีอื่นๆ	15 ส.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
11	เก็ท – โสภณ สุรฤทธิ์ธำรง	25	ม.112	24 ส.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
12	ดม – อุดม พันธ์นิล	36	ม.112	30 ส.ค. 2566	เรือนจำจังหวัดนราธิวาส	ฎีกา
13	สมบัติ ทองย้อย	55	ม.112	13 ก.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	ฎีกา
14	ทูร – ไพฑูรย์	22	คดีอื่นๆ	14 ก.ย. 2566	เรือนจำกลางคลองเปรม	อุทธรณ์
15	ตั๊ก – สุขสันต์	22	คดีอื่นๆ	14 ก.ย. 2566	เรือนจำกลางคลองเปรม	อุทธรณ์
16	ภัทรชัย (นามสมมติ)	17	ม.112	18 ก.ย. 2566	บ้านเมตตา สถานพินิจฯ	แทนคำพิพากษา
17	บุ๊ค – ธนายุทธ ณ อยุธยา	22	คดีอื่นๆ	22 ก.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
18	อานนท์ นำภา	39	ม.112	26 ก.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
19	อารีฟ – วีรภาพ วงษ์สมาน	20	ม.112	28 ก.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์
20	ภูมิ หัวลำโพง	20	ม.112	18 ต.ค. 2566	บ้านเมตตา สถานพินิจฯ	แทนคำพิพากษา
21	กัลยา	29	ม.112	20 ต.ค. 2566	เรือนจำจังหวัดนราธิวาส	ฎีกา
22	แม็กกี้	26	ม.112	22 ต.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	สอบสวน
23	เจมส์ – ณัฐกานต์ ใจอารีย์	37	ม.112	9 พ.ย. 2566	เรือนจำจังหวัดพัทลุง	สอบสวน
24	จิรวัฒน์	32	ม.112	6 ธ.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ	อุทธรณ์

รายชื่อผู้ต้องขังคดีถึงที่สุดแล้ว

(เรียงตามจำนวนจำนวนวันที่ถูกคุมขังจากมากไปน้อย)

No	รายชื่อ	อายุ	คดีความ	ชั้นศาลที่มีคำพิพากษาก่อนคดีถึงที่สุด	วันที่ถุกคุมขัง	เรือนจำ
1	โย่ง	51	ม.112	ศาลชั้นต้น	1 ธ.ค. 2563	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
2	อัญชัญ ปรีเลิศ	67	ม.112	ศาลชั้นต้น	19 ม.ค. 2564	ทัณฑสถานหญิงกลาง
3	พลทหารเมธิน	23	ม.112	ศาลชั้นต้น	19 มี.ค. 2565	เรือนจำ มทบ.11 จ.นครปฐม
4	มะ – ณัฐชนน	26	ครอบครองวัตถุระเบิด	ศาลชั้นต้น	9 ส.ค. 2565	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
5	ปริทัศน์ (นามสมมติ)	33	ม.112	ศาลชั้นต้น	12 ต.ค. 2565	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
6	วรรณภา	35	เป็นอั้งยี่	ศาลฎีกา	30 พ.ย. 2565	ทัณฑสถานหญิงกลางชลบุรี
7	กฤษณะ	37	เป็นอั้งยี่	ศาลฎีกา	30 พ.ย. 2565	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
8	แน็ก – ทัตพงศ์	26	ครอบครองวัตถุระเบิด	ศาลชั้นต้น	1 มี.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
9	สุวิทย์	32	ครอบครองวัตถุระเบิด	ศาลอุทธรณ์	24 เม.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
10	เอกชัย หงส์กังวาล	48	พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ	ศาลฎีกา	6 ก.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
11	วัฒน์ (นามสมมติ)	30	ม.112	ศาลชั้นต้น	17 ก.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
12	สุดใจ	53	ครอบครองวัตถุระเบิด	ศาลอุทธรณ์	12 ต.ค. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ
13	กิจจา (นามสมมติ)	–	ม.112	ศาลฎีกา	1 พ.ย. 2566	เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ

ระหว่างสู้คดี : ได้ประกันตัวแล้ว 4 คน ด้านคดี ม.112 ไร้แววได้ประกัน มีแต่ถูกขังเพิ่ม คือ “ณัฐกานต์ – จิรวัฒน์”

ตลอดเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา จนถึงปัจจุบัน (13 ธ.ค.) พบว่ามีผู้ต้องขังระหว่างสู้คดีในคดีที่มีมูลเหตุเกี่ยวกับการเมืองได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวจากคำสั่งให้ประกันตัวของศาล รวมทั้งสิ้น 4 คน ได้แก่ “อาร์ม” วัชรพล, “ต้อม” จตุพล, “แบงค์” ณัฐพล, และ “เก่ง” พลพล ในคดีที่ถูกฟ้องจากเหตุชุมนุมที่ดินแดง เมื่อปี 2565 แต่กลับไม่พบว่าศาลให้ประกันผู้ต้องขังในคดีมาตรา 112 ที่ถูกคุมขังอยู่ ‘เลยสักคน’

ขณะเดียวกันมีผู้ถูกคุมขังระหว่างสู้คดีเพิ่มอีก 3 คน ล้วนเป็นคดีที่มีข้อหาหลักเป็นมาตรา 112 คนแรก คือ “เจมส์” ณัฐกานต์ ใจอารีย์ นักกิจกรรมฝั่งธนบุรี อายุ 37 ปี ถูกกล่าวจากการโพสต์เฟซบุ๊ก จำนวน 3 โพสต์ เมื่อต้นปี 2565 ณัฐกานต์ถูกจับกุมจากบ้านที่กรุงเทพฯ ตามหมายจับของศาลจังหวัดพัทลุง และถูกนำตัวไปฝากขังอยู่ที่เรือนจำจังหวัดพัทลุง ตั้งแต่วันที่ 9 พ.ย. 2566 ซึ่งปัจจุบันผ่านมากว่า 1 เดือนเศษแล้ว แต่ศาลยังยืนยันคำสั่งไม่ให้ประกันตัว

คนที่สอง คือ “จิรวัฒน์” พ่อค้าขายของออนไลน์วัย 32 ปี ถูกดำเนินคดี 112 จากการถูกกล่าวหาว่าแชร์โพสต์เฟซบุ๊ก จำนวน 3 โพสต์ เมื่อปี 2563 ถูกคุมขังอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ มาตั้งแต่วันที่ 6 ธ.ค. 2566 ภายหลังศาลอาญากรุงเทพใต้พิพากษาจำคุก 6 ปี โดยไม่รอลงอาญา

และกรณีของชินวัตร จันทร์กระจ่าง ที่ถูกศาลอาญาพิพากษาจำคุก 3 ปี กรณีการปราศรัยในการชุมนุม #2ธันวาไปห้าแยกลาดพร้าว เมื่อวันที่ 2 ธ.ค. 2563

สำหรับผู้ต้องขังคดีการเมืองที่ถูกคุมขัง ‘ระหว่างสู้คดี’ ซึ่งล้วนแต่ถูกคุมขังภายในปี 2566 ที่มี 365 วันนั้น ปัจจุบันพบว่ามี 2 ราย คือ “ถิรนัย” และ “ชัยพร” ถูกคุมขังเป็นเวลานานเกิน 300 วันแล้ว นับว่าเป็นการถูกคุมขังโดยไม่ได้รับสิทธิประกันตัวที่ยาวนานที่สุดในรอบปี 2566 นี้ ตามมาด้วย “ชนะดล” 274 วัน, “วุฒิ” 262 วัน และ “เวหา” 210 วัน ตามลำดับ

ถูกคุมขังเกิน 300 วัน อย่างน้อย 2 คน
ถูกคุมขังเกิน 200 วัน อย่างน้อย 3 คน
ถูกคุมขังเกิน 100 วัน อย่างน้อย 7 คน
ถูกคุมขังเกิน 50 วัน อย่างน้อย 10 คน
ถูกคุมขังยังไม่ถึง 50 วัน อย่างน้อย 2 คน

คดีถึงที่สุดแล้ว เพิ่มอีก 3 คน : พบ “โย่ง-กิจจา” ถูกขังคดี ม.112 ด้าน “วัฒน์” ประสงค์ให้คดีสิ้นสุด จนถึงสิ้นปีจะยังไม่มีใครได้ปล่อยตัวอีก

ตลอดเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา จนถึงปัจจุบัน (13 ธ.ค.) มีผู้ต้องขังคดีถึงที่สุดเพิ่มมาอีก 3 คนด้วยกัน ได้แก่ “วัฒน์”, “โย่ง” และ “กิจจา” ทำให้ยอดรวมผู้ต้องขังการเมืองที่คดีสิ้นสุดแล้วเพิ่มขึ้นจาก 10 คน เป็น 13 คน

โดย “วัฒน์” ช่างตัดผมและพ่อลูกหนึ่ง วัย 29 ปี จากราชบุรี ต้องขังระหว่างสู้คดี มาตั้งแต่วันที่ศาลชั้นต้น (ศาลอาญา) พิพากษาจำคุก 1 ปี 6 เดือน แต่ล่าสุดเมื่อปลายเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา วัฒน์ได้เปลี่ยนสถานะไปเป็น ‘นักโทษเด็ดขาด’ แล้ว เนื่องจากคดีได้สิ้นสุดลงแล้ว จากการที่ทั้งอัยการโจทก์และวัฒน์เองตัดสินใจไม่ยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาอีก วัฒน์จึงต้องรับโทษจำคุกต่อไปอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ ให้ครบตามคำพิพากษา เบื้องต้นคาดว่าจะได้รับการปล่อยตัวช่วงเดือน ม.ค. ปี 2568

ทั้งยังพบว่ามีผู้ถูกคุมขังในคดีสิ้นสุดเพิ่มอีก 2 ราย ซึ่งไม่ได้ขอรับความช่วยเหลือทางกฎหมายจากศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน

คนแรก คือ “โย่ง” ประชาชน วัย 51 ปี ถูกคุมขังในคดีมาตรา 112 มาตั้งแต่วันที่ 1 ธ.ค. 2563 หรือนานกว่า 3 ปีแล้ว ตั้งแต่วันที่ศาลชั้นต้นพิพากษาจำคุก 12 ปี ก่อนลดเหลือ 6 ปี ในคดีมาตรา 112 จากการคอมเมนต์เฟซบุ๊ก ทว่าศูนย์ทนายฯ เพิ่งทราบข้อมูลคดีของเขาเมื่อช่วงปลายเดือน พ.ย. ที่ผ่านมานี้ เนื่องจากโย่งได้ว่าจ้างทนายความในระหว่างถูกดำเนินเอง

คนที่สอง คือ “กิจจา” ถูกคุมขังอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ มาตั้งแต่ 1 พ.ย. 2566 ภายหลังศาลฎีกาพิพากษายืนจำคุก 1 ปี 6 เดือน โดยไม่รอลงอาญา จากผลคำพิพากษาของศาลฎีกาซึ่งเป็นศาลช้้นสูงสุดของกระบวนยุติธรรม ทำให้คดีของกิจจาถึงที่สุดและต้องถูกคุมขังทันทีในฐานะ “นักโทษเด็ดขาด” เบื้องต้นคาดว่ากิจจาจะได้รับการปล่อยตัวช่วงเดือน เม.ย. ปี 2568

ทั้งนี้ กิจจามีทนายความของตนเองให้ความช่วยเหลือคดี จึงยังไม่มีข้อมูลรายละเอียดของคดีความและข้อมูลประวัติโดยสังเขป

ในปีนี้ไม่พบว่ามีผู้ต้องขังคดีสิ้นสุดคนใดมีกำหนดปล่อยตัวเนื่องจากถูกคุมขังจนครบโทษอีก แต่สำหรับปีหน้า ปี 2567 นั้นมีอย่างน้อย 5 คนจะได้รับการปล่อยตัวจากการถูกคุมขังจนครบโทษ ได้แก่ โย่ง, พลทหารเมธิน, ปริทัศน์, สุวิทย์ และ เอกชัย

อ่านรายชื่อผู้ต้องขังคดีการเมืองและพฤติการณ์คดีเพิ่มเติมได้ที่ : รายชื่อผู้ต้องขังทางการเมือง 2566