กอ.รมน.ภาค 3 ชี้แจงดำเนินคดี ม.112 “พอล แชมเบอร์ส” หลังพบโพสต์บนเฟซบุ๊กบุคคลอื่น ไม่ตอบชัดมีอำนาจใดในการแจ้งความ - กมธ. เตรียมส่งเรื่องให้ ป.ป.ช. ตรวจสอบการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ

วานนี้ (24 เม.ย. 2568) เวลา 14.30 – 17.10 น. ที่ห้องประชุมคณะกรรมาธิการ CB 410 อาคารรัฐสภา คณะกรรมาธิการการทหาร สภาผู้แทนราษฎร นัดประชุมเพื่อพิจารณากรณีกองทัพภาคที่ 3 ร้องทุกข์กล่าวโทษต่อพนักงานสอบสวน สภ.พิษณุโลกให้ดำเนินคดี ดร.พอล แชมเบอร์ส (Dr. Paul Chambers) ในข้อหามาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ กรณีที่มีการเผยแพร่ข้อความแนะนำงานเสวนาทางวิชาการในเว็บไซต์ของสถาบัน ISEAS-Yusof Ishak ซึ่งเป็นสถาบันวิชาการของสิงคโปร์

หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับกรณีดังกล่าวได้ส่งตัวแทนเข้าร่วมประชุม โดยบางส่วนเข้าร่วมทางออนไลน์ ดังนี้ กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร จังหวัดพิษณุโลก (กอ.รมน. ภาค 3) มีตัวแทนคือ พ.อ.วีรพงษ์ ไชยวงศ์ ผู้อำนวยการกองข่าว, กรมกิจการพลเรือนทหารบก, ผศ.ดร.นภิสา ไวฑูรเกียรติ คณบดีคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, เลขานุการเอกฝ่ายการเมือง ของสถานเอกอัคราชทูตสหรัฐอเมริกา และตัวแทนจากศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน โดยมีวิโรจน์ ลักขณาอดิศร ประธานคณะกรรมาธิการฯ เป็นประธานในที่ประชุม

ผศ.ดร.นภิสา ไวฑูรเกียรติ คณบดีคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ชี้แจงถึงเหตุการณ์และตั้งข้อสังเกตถึงความผิดปกติที่เกิดขึ้นในกรณีคดีของ ดร.พอล

สำหรับเอกสารที่กองทัพภาค 3 แจ้งความกล่าวหา ดร.พอล ตามมาตรา 112 นั้น เป็นเอกสารเพียง 1 แผ่นที่เผยแพร่ผ่านเว็บไซต์ ISEAS ของประเทศสิงคโปร์ ซึ่งเป็นเนื้อหาเกี่ยวกับการประชาสัมพันธ์เชิญชวนเรื่องที่ ดร.พอล ถูกเชิญไปเป็นวิทยากร ซึ่ง ดร.พอล ยืนยันว่าเขาไม่ใช่ผู้เขียนเนื้อหาดังกล่าว ไม่ใช่แอดมินเว็บไซต์ และไม่มีความเกี่ยวข้องกับเว็บไซต์ดังกล่าว จึงให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา

ถ้าหากพิจารณาในเนื้อหาเอกสาร จะเห็นว่ามีการใช้สรรพนามว่า ‘He’ ซึ่งหมายความว่าเป็นการกล่าวถึงบุคคลที่สาม ไม่ได้เป็นการใช้สรรพนามว่า ‘I’ โดยตัวเขาได้มีการสอบถามเจ้าหน้าที่ตำรวจ และได้รับคำตอบว่าเอกสารดังกล่าวถูกแปลเป็นภาษาไทยโดยอาจารย์ ม.ราชภัฏ แห่งหนึ่ง

นภิสา ชี้แจงต่อว่า กอ.รมน. ภาค 3 ลงนามโดยรองผู้อำนวยการกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 3 ได้ทำหนังสือฉบับลงวันที่ 25 ต.ค. 2567 ขอให้มหาวิทยาลัยนเรศวรตรวจสอบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับ ดร.พอล รวม 11 ข้อ อย่างเช่น ประวัติการศึกษาหรือการจ้างงานที่มหาวิทยาลัย และให้ชี้แจงเกี่ยวกับบทความบนเว็บไซต์ ISEAS ซึ่งก็ได้มีการตอบเป็นเอกสารกลับไป และนอกจากนั้นทางคณะได้ส่งหนังสือไปยังอธิการบดีสอบถามถึงอำนาจหน้าที่ในการสั่งการของ กอ.รมน. และขอให้เชิญ กอ.รมน. เข้ามาพูดคุยหารือกัน

นภิสาให้ความเห็นว่าปกติแล้วในการดำเนินคดีโทษร้ายแรงจะต้องมีหลักฐานที่ชัดเจน จึงเห็นได้ว่ากระบวนการยุติธรรมในกรณีนี้นั้นผิดมาตั้งแต่ต้น และที่สำคัญ ดร.พอล ไม่เคยมีประวัติทำผิดอาญาตั้งแต่ปี 2536 ที่เข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทย แต่ผู้พิพากษาก็มีคำสั่งไม่ให้ประกันตัวเพราะให้เหตุว่าเป็นโทษร้ายแรงและเป็นชาวต่างชาติ ไม่ได้พิจารณาหลักฐานอื่นประกอบ

อย่างไรก็ตาม ในช่วงบ่ายของวันที่ 9 เม.ย. 2568 ก็ได้รับแจ้งจากทนายความว่าสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (ตม.) มีคำสั่งเพิกถอนวีซ่าของ ดร.พอล นั่นหมายความว่า ดร.พอล จะไม่สามารถปฏิบัติงานในประเทศไทยได้อีกต่อไป และต้องถูกระงับการปฏิบัติงานโดยทันที ทั้งที่ยังเป็นเพียงผู้ถูกกล่าวหา ชีวิตการทำงานของ ดร.พอล ในมหาวิทยาลัยนเรศวรก็จบลง และเมื่อเวลาผ่านมาระยะหนึ่งพบว่า ตม. จังหวัดพิษณุโลกมีการแก้ไขคำสั่งการเพิกถอนวีซ่า จากเดิมที่อ้างเหตุจากคำสั่งตามมาตรา 12 (8) ของ พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ. 2522 (เรื่องพฤติการณ์เกี่ยวกับการค้าประเวณีหรือค้ายาเสพติด) เป็นมาตรา 12 (7) แทน (มีพฤติการณ์เป็นที่น่าเชื่อว่าเป็นบุคคลที่เป็นภัยต่อสังคม หรือความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร)

นภิสา กล่าวว่างานของ ดร.พอล เน้นศึกษาในเรื่องกองทัพ จึงไม่แน่ใจนักว่าจะมีความเชื่อมโยงกับมาตรา 112 อย่างไร สิ่งนี้จึงเป็นคำถามถึงเสรีภาพทางวิชาการ เพราะอาจเป็นการคุกคามในแง่สิทธิมนุษยชน และทางสหรัฐอเมริกาก็มองว่าเป็นการคุมขังอย่างไม่ชอบธรรม (Wrongfully Detained) เพราะถึงแม้ปัจจุบันจะได้ประกันตัวแล้ว ก็ยังติดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ติดตามตัว (EM)

พ.อ.วีรพงษ์ ไชยวงศ์ ผอ.กองการข่าว กอ.รมน. ภาค 3 ชี้แจงว่า การดำเนินคดีหลังตรวจพบว่ามีผู้ใช้บัญชีเฟซบุ๊กชื่อ ‘อัษฎางค์ ยมนาค’ โพสต์ว่า ‘มหาวิทยาลัยนเรศวรจ้าง “พอล แชมเบอร์ส” มาบั่นทอนสถาบันพระมหากษัตริย์ หรืออย่างไร?’ และมีการแนบลิงก์เว็บไซต์ จากนั้นกองการข่าวจึงเรียนแม่ทัพภาคที่ 3 และให้กองกฎหมายพิจารณาก่อนที่จะทำหนังสือถึงมหาวิทยาลัยนเรศวร 2 ครั้งเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริง

ครั้งแรกส่งไปวันที่ 25 ต.ค. 2567 มหาวิทยาลัยตอบกลับวันที่ 13 พ.ย. 2567 และครั้งที่ 2 ส่งไปเมื่อวันที่ 19 พ.ย. 2567 มหาวิทยาลัยตอบกลับวันที่ 22 พ.ย. 2567 ซึ่งเห็นว่า ดร.พอล อาจมีพฤติกรรมใช้ความรู้สึกส่วนตัวตีความ และกระจายไปมีผลกระทบกับสถาบันฯ จึงไปแจ้งความดำเนินคดีต่อตำรวจเมื่อวันที่ 27 ก.พ. 2568

คณะกรรมาธิการสอบถามถึงอำนาจในการไปดำเนินคดีตามกฎหมาย โดย ผอ.กองการข่าวตอบว่า เป็นไปตาม พ.ร.บ.การรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร มาตรา 7 (1) “ให้ กอ.รมน. มีอํานาจหน้าที่ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินแนวโน้มของสถานการณ์ที่อาจก่อให้เกิดภัยคุกคามด้านความมั่นคงภายในราชอาณาจักรและรายงานคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาดําเนินการต่อไป” ประกอบกับอำนาจหน้าที่กระทรวงกลาโหมตาม พ.ร.บ.จัดระเบียบกระทรวงกลาโหม มาตรา 8

เนื่องด้วยในมาตรา 7 (1) ระบุว่าให้มีการรายงานถึงคณะรัฐมนตรีก่อน คณะกรรมาธิการจึงขอให้ กอ.รมน. นำเอกสารรายงานถึงคณะรัฐมนตรีและหนังสือคำสั่งมติคณะรัฐมนตรีที่ชี้ให้เห็นว่าให้ไปดำเนินคดีมาแสดง และนอกจากนั้นก็สอบถามว่า กอ.รมน. อยู่ในสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี เหตุใดจึงใช้กฎหมายของกระทรวงกลาโหมได้ ซึ่ง ผอ.กองการข่าว กอ.รมน. ภาค 3 ตอบว่าเนื่องจากมีข้าราชการทหารอยู่ จึงถือว่าอยู่ในกระทรวงกลาโหมด้วย

ต่อมา ผอ.กองการข่าว กอ.รมน. ภาค 3 ได้ชี้แจงต่อว่าการดำเนินคดีนั้นเป็นไปตามคำสั่งลงวันที่ 31 ส.ค. 2560 ซึ่งคำสั่งดังกล่าวอาศัยอำนาจตาม พ.ร.บ.รักษาความมั่นคงฯ มาตรา 5 วรรคหก และมาตรา 8 ซึ่งคณะกรรมาธิการมีความเห็นว่าการดำเนินการดังกล่าวก็ต้องผ่านการพิจารณาจากคณะรัฐมนตรีก่อนจึงจะดำเนินคดีได้ เพราะอำนาจหน้าที่ของ กอ.รมน. ไม่ได้มีบัญญัติให้ไปดำเนินคดี

คณะกรรมาธิการขอให้ส่งเอกสารคำสั่งลงวันที่ 31 ส.ค. 2560 มาด้วย โดย ผอ.กองการข่าว กอ.รมน. ภาค 3 ตอบว่าจะนำคำถามเรียนไปยังผู้บังคับบัญชาอีกทีหนึ่ง จากนั้นคณะกรรมาธิการจึงสอบถามต่อว่าได้มีการดำเนินคดีกับผู้โพสต์เฟซบุ๊กด้วยหรือไม่ หรือดำเนินคดีกับ ดร.พอล เพียงผู้เดียว แต่ไม่ได้รับคำตอบใด ๆ

ศ.ดร.พวงทอง ภวัครพันธ์ุ อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในฐานะผู้สังเกตการณ์ กล่าวว่าข้อความที่นำมาดำเนินคดีเป็นการโพสต์ประชาสัมพันธ์ก่อนจะมีงานเสวนา ซึ่งหมายความว่าเป็นสิ่งที่ ดร.พอล ยังไม่ได้พูด และแนะนำให้กองทัพหาผู้เชี่ยวชาญมาแปลภาษาอังกฤษใหม่ เพราะเนื้อหาภาษาอังกฤษไม่ได้ซับซ้อนและขอให้ทบทวนเพื่อให้ถอนฟ้องคดี

อัครชัย ชัยมณีการเกษ หัวหน้าฝ่ายรณรงค์ระหว่างประเทศ ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ตั้งข้อสังเกตเพิ่มเติมว่า กอ.รมน. ภาค 3, กองทัพภาค 3 และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น สภ.เมืองพิษณุโลก หรือ ตม.จังหวัดพิษณุโลก สำหรับในการดำเนินคดีของ ดร.พอล ได้มีการทำงานเป็นกระบวนการหรือไม่

เนื่องจากเห็นว่ามีหนังสือจาก กอ.รมน. ภาค 3 ตรวจสอบข้อเท็จจริง 11 ข้อ ต่อมหาวิทยาลัย และหลังจากนั้นก็มีกองทัพภาคที่ 3 มาแจ้งความดำเนินคดี ต่อมา สภ.เมืองพิษณุโลก ก็มาขอออกหมายจับและจับกุม ดร.พอล ไปฝากขัง และถูก ตม.จังหวัดพิษณุโลก เพิกถอนวีซ่าหลังถูกขังเพียง 1 วัน หลังจากแจ้งข้อกล่าวหา ซึ่งเป็นการทำงานที่ใช้ระยะเวลาสั้นและเร็วมาก จึงสอบถามว่ามีการประสานงานกันก่อนที่จะแจ้งข้อกล่าวหากับ ดร.พอล ด้วยหรือไม่

คณะกรรมาธิการ มีข้อสังเกตเพิ่มเติมอีกว่า ผู้ปฏิบัติงานฝ่ายข้อมูลและกฎหมายภายใน กอ.รมน. ภาค 3 มีคณะทำงานเท่าใด และในกระบวนการทางกฎหมายนั้นมีวิธีการทำงานและการตรวจสอบเนื้อหาอย่างไร ซึ่งหน่วยงานไซเบอร์หรือ บก.ปอท. จะมีการตรวจสอบ IP Address

และสอบถามไปทาง กอ.รมน. ว่าในปัจจุบันประเทศไทยกำลังถูกสหรัฐอเมริกาพิจารณาเรื่องภาษีตอบโต้ ซึ่งทาง กอ.รมน. ไม่ได้พิจารณาถึงผลกระทบที่กว้างขวางหรือไม่ และการกระทำเช่นนี้เป็นการลดความน่าเชื่อถือให้กับรัฐบาลหรือไม่ และกรณีนี้เป็นคำสั่งการจากใครหรือไม่ หรือเป็นเพียงการดำเนินการจาก ผอ.รมน. ภาค 3 (แม่ทัพภาคที่ 3) เอง

แต่เจ้าหน้าที่ กอ.รมน. ที่เข้าชี้แจง ไม่ได้ตอบคำถามดังกล่าว และออกจากระบบการประชุมออนไลน์ไป

จากนั้น ในเบื้องต้นที่ประชุมมีมติให้ดำเนินการกับกรณี ดร.พอล ต่อไปดังนี้

1. ทำหนังสือชี้แจงเบาะแสเรื่องดังกล่าวไปยังคณะกรรมการป้องกัน และปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) เพื่อให้ตรวจสอบหน่วยงานและบุคคลที่เกี่ยวข้องทั้งหมด เนื่องจากอาจเกิดการกระทำที่เข้าข่ายทุจริตหรือประพฤติโดยมิชอบตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต มาตรา 172 และเข้าข่ายการกระทำแจ้งความเท็จซึ่งเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 172 และ 175

ในกรณีของเจ้าพนักงานตำรวจ อาจเข้าข่ายตามความผิดตั้งแต่การแจ้งข้อกล่าวหา ซึ่งเป็นไปตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 134 วรรคสอง เนื่องจากไม่ได้พิเคราะห์หลักฐานอย่างรอบคอบและไม่ได้ตรวจสอบว่า กอ.รมน. มีอำนาจหน้าที่ในการแจ้งความหรือไม่ แม้กรณีนี้จะกระทบกับสถาบันกษัตริย์

2. ส่งหนังสือถึงผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติเกี่ยวกับขั้นตอนพิจารณารับแจ้งข้อกล่าวหาและดำเนินคดีข้อหามาตรา 112 รวมไปถึงการเพิกถอนวีซ่าและหลักประกันของสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง

3. ส่งหนังสือถึงนายกรัฐมนตรี ในฐานะ ผอ.กอ.รมน. ให้พิจารณาตรวจสอบอำนาจหน้าที่และกำชับการปฏิบัติหน้าที่ของ กอ.รมน.

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

กล่าวหา ‘พอล แชมเบอร์ส’ คดี ม.112 เผยแพร่เนื้อหาในเว็บไซต์ ‘ISEAS’ – สถาบันวิชาการของสิงค์โปร์ เจ้าตัวยืนยันไม่ใช่ผู้เขียน ก่อนศาลไม่ให้ประกันตัว

แถลงการณ์ เรียกร้องให้รัฐไทยประกันสิทธิขั้นพื้นฐานในกระบวนการยุติธรรมในคดี 112 กรณีการจับกุม ดร.พอล แชมเบอร์ส