เสียงจาก ‘มานี’: “อยากให้ทุกคนได้รับการประกันตัว ไม่ว่าคดีนั้นจะเป็นคดีการเมืองหรือไม่ก็ตาม”

วันที่ 7 มี.ค. 2568 ที่ทัณฑสถานหญิงกลาง ทนายความเข้าเยี่ยม “มานี” เงินตรา คำแสน ผู้ถูกคุมขังในคดีมาตรา 112 และข้อหาดูหมิ่นศาล ชีวิตของเธอถูกพรากอิสรภาพหลังจากศาลมีคำพิพากษาจำคุก 3 ปี 6 เดือน โดยไม่ได้รับการประกันตัวระหว่างการอุทธรณ์ และต่อมายังถูกศาลอุทธรณ์พิพากษาในข้อหาดูหมิ่นศาลอีกคดีหนึ่ง เพิ่มโทษจำคุกอีก 6 เดือน โดยเธอถูกคุมขังมาเกือบ 8 เดือนแล้ว

เช่นเดียวกับการพบกันในทุกครั้ง อาการแพนิคจากการใช้ชีวิตข้างในยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญ โดยเฉพาะเมื่อต้องทำงานหนักและอยู่ในแวดล้อมที่เสียงดัง ขณะที่ยังมีพลังใจและเรี่ยวแรง มานีก็ยังต่อสู้เพื่อผู้ต้องขังคนอื่น ๆ ผ่านการเรียกร้องสิทธิ ครั้งนี้เธอพูดถึงการเสนอเพิ่มเวลาเยี่ยมผู้ต้องขังจาก 15 นาที เพิ่มเป็น 20 นาที และเตรียมเรียกร้องปรับปรุงระเบียบกติกาอื่น ๆ ที่ควรจะอำนวยความสะดวกและสวัสดิภาพแก่ผู้ต้องขัง รวมถึงข้อความสำคัญฝากถึงผู้ต้องขัง “อยากให้ทุกคนได้รับการประกันตัว ไม่ว่าคดีนั้นจะเป็นคดีการเมืองหรือไม่ก็ตาม”

เรื่องราวและภาพชีวิตของมานีสะท้อนว่า ในเรือนจำที่แออัด ในห้องที่คับแคบ ในร่างกายที่อ่อนล้า เธอยังมีห้วงความคิดที่กว้างใหญ่และเปี่ยมความหวังสำหรับทุกคน

________________________

ในการเข้าเยี่ยมครั้งนี้ใช้เวลารอคอยกว่าสองชั่วโมง ก่อนที่เจ้าหน้าที่จะเรียกชื่อให้เข้าเยี่ยมได้ เสียงโทรศัพท์ที่ถูกยกขึ้นเป็นสื่อกลางระหว่างโลกที่ถูกแบ่งด้วยกระจกสีใส ภายใต้สีหน้าและอาการของมานีดูเหนื่อย ๆ ไม่ค่อยสู้ดีเท่าไหร่ หลังจากนั่งเรียบร้อยดีแล้ว จึงยิ้มทักทายพร้อมกับสอบถามอาการ

มานีเล่าว่าก่อนจะมาพบทนายเธออาเจียนไป 1 รอบ มีอาการมือสั่น เวียนหัว และรู้สึกเหนื่อย ด้วยช่วงวันก่อนหน้านี้ เธอช่วยเตรียมงานกิจกรรมต้านยาเสพติดของโครงการ To Be Number One ที่จัดขึ้นในวันนี้ อาการป่วยของเธอเริ่มมีมาตั้งแต่สองวันก่อน และเลวร้ายลงเมื่อต้องอยู่ท่ามกลางเสียงลำโพงดังกระหึ่ม ทำให้อาการแพนิคกำเริบขึ้น

ปัจจุบันห้องใหม่ของมานี คือห้อง 8 หลังจากที่ห้องบวชซึ่งเธอเคยอยู่ถูกจัดสรรให้ผู้ต้องขังที่นับถือศาสนาอิสลามในช่วงเดือนถือศีลอด ห้องขนาด 147 ตารางเมตรที่ต้องรองรับผู้ต้องขังถึง 148 คน ภาพของความแออัดปรากฏชัดในคำบอกเล่า ขณะที่ “ยาแก้โรคซึมเศร้าจะหมดในวันที่ 17 มีนาคมนี้” เธอพูดด้วยความกังวล แม้จะได้มีการประสานเรื่องการนำเข้ามาอีกครั้งแล้วก็ตาม

มานีเล่าถึงการโยกย้ายผู้ต้องขังในทัณฑสถานหญิงกลางที่เริ่มขึ้นตั้งแต่ปลายเดือนกุมภาพันธ์ เป็นการระบายความแออัดของเรือนจำที่ต้องรับผู้ต้องขังใหม่วันละไม่ต่ำกว่า 100 คน ส่วนใหญ่เป็นคดีฉ้อโกงและยาเสพติด ผู้ต้องขังที่ถูกย้ายมักเป็นนักโทษเด็ดขาด หรือผู้ที่มีภูมิลำเนาใกล้กับเรือนจำแห่งใหม่ หรือมีอัตราโทษสูง บางคนถูกส่งไปยังเรือนจำชลบุรี ธัญบุรี หรือคลองไผ่

“อย่างเพื่อนผู้ต้องขังที่เคยอยู่เรือนนอนเดียวกัน ถูกจำคุกด้วยอัตราโทษถึง 10 ปี ก็ถูกย้ายไปเรือนจำชลบุรีแล้ว” เธอเล่าต่อ

จากนั้นความภาคภูมิใจเล็ก ๆ ปรากฏในแววตาของมานี เมื่อเธอเล่าถึงการเรียกร้องสิทธิในเรือนจำ หลังจากที่ผอ.เรือนจำ เข้ามาเยี่ยมในสัปดาห์ก่อน เธอได้เสนอให้เพิ่มเวลาในการเยี่ยมญาติ จาก 15 นาที เป็น 20 นาที เพราะญาติหลายคนต้องเสียทั้งเวลาและเงิน บางคนลางานมาเพื่อการเยี่ยมเพียงสั้น ๆ ต่อมาทางเรือนจำได้ติดประกาศให้ญาติที่มาเยี่ยมแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้ และในที่สุดก็มีการขยายเวลาเยี่ยมเป็น 20 นาที รวมถึงการเยี่ยมทางไลน์ด้วยแล้ว

“ถ้ารอบหน้า ผอ.เข้ามาอีก จะถามเรื่องมาตรการความปลอดภัยเวลาเกิดอัคคีภัยในเรือนนอน” มานีพูดด้วยแววตามุ่งมั่น “ถังดับเพลิงอยู่ด้านนอก ถ้าเกิดเหตุคงดับไฟไม่ทัน และอีกเรื่องคือกรณีผู้ต้องขังป่วยฉุกเฉินในยามวิกาล ควรมีมาตรการที่รวดเร็วในการส่งตัวไปโรงพยาบาลราชทัณฑ์โดยไม่ต้องมีกฎระเบียบยิบย่อยมากำกับ” มานีกล่าวอีกตอน

โดยไม่คาดคั้นให้ต้องสนทนาสักกี่มากน้อย แต่เสียงของมานีครั้งนี้เริ่มอ่อนล้าลง คำพูดแต่ละคำออกมาช้าลงเรื่อย ๆ ราวกับต้องใช้ความพยายามมากขึ้นในการเปล่งเสียง จึงถึงเวลาที่ต้องจบการสนทนา

ก่อนจะจากกัน มานีไม่ลืมฝากข้อความถึง “ขนุน” ด้วยน้ำเสียงสั่นเครือและดวงตาที่เริ่มมีหยาดน้ำตา “พี่ไม่อยากให้ขนุนทำถึงขนาดนี้ เพราะเขาไม่ได้เห็นคุณค่าของเราขนาดนั้น แต่ยังไงก็ขอให้ขนุนปลอดภัย แข็งแรง และมีกำลังในการสู้ต่อ”

เธอฝากถึงคนข้างนอกว่า “ถ้าคนข้างนอกเงียบ คนข้างใน (เรือนจำ) ก็จะยิ่งแย่” น้ำตาของเธอไหลรินลงมาตามคำพูดประโยคดังกล่าว ก่อนทิ้งท้ายบอกถึงสิ่งที่ทำให้เธอมีกำลังใจ คือข่าวการต่อสู้ของ “ทนายอานนท์” ในห้องพิจารณาคดี

“มันทำให้มีกำลังใจที่จะอยู่ต่อ และเรียกร้องสิทธิในเรือนจำให้กับผู้ต้องขังคนอื่น ๆ” เธอกล่าว “อยากให้ทุกคนได้รับการประกันตัว ไม่ว่าคดีนั้นจะเป็นคดีการเมืองหรือไม่ก็ตาม”

ถึงปัจจุบัน (11 มี.ค. 2568) มานีถูกขังระหว่างอุทธรณ์มาแล้ว 237 วัน

📩 สามารถเขียนจดหมายถึงมานี “ฝากถึง เงินตา คำแสน เรือนนอนทับทิม ทัณฑสถานหญิงกลาง 33/3 ถนนงามวงค์วาน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900”

📩 หรือเขียนจดหมายออนไลน์ผ่านโครงการ Free Ratsadon โดยแอมเนสตี้อินเตอร์เนชั่ลแนล

อ่านเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

หัวใจที่สั่นไหว แต่ไม่เคยสิ้นพลัง “มานี” ยังต่อสู้เพื่อผู้ต้องขังคนอื่น

การต่อสู้ของ “มานี” กับโรคซึมเศร้าและแพนิคในเรือนจำ