บันทึกเยี่ยม ‘มาย-ธี-สุดใจ’ สามผู้ต้องขัง: “ให้ติดกำไล EM ข้อเท้าสองข้างเลยก็ได้ หากได้ประกันตัว”

วันที่ 13-17 พ.ย. 2566 ทนายความได้เข้าเยี่ยม 3 ผู้ต้องขังทางการเมืองที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ ได้แก่ ‘มาย’ ชัยพร

‘ธี’ ถิรนัย และ ‘สุดใจ’ ทั้งสามคนรับรู้ว่ามีเพื่อนผู้ต้องขังทางการเมืองได้รับการปล่อยตัวเพิ่มอีกสามคนและรู้สึกยินดี ขณะเดียวกันก็รอคอยที่จะได้รับโอกาสให้ประกันตัวบ้าง

‘ธี’ ถึงกับบอกว่าเขายอมติดกำไล EM สองอันเลยก็ได้ ส่วน ‘มาย’ ค่อนข้างสนใจ พ.ร.บ.นิรโทษกรรม และหวังว่าหาก พ.ร.บ.นี้ ผ่านจะเกิดประโยชน์กับผู้ต้องขังทางการเมืองทุกคนอย่างเท่าเทียม ขณะที่ ‘สุดใจ’ ยังสดใสแข็งแรง มีกำลังใจในการต่อสู้กับชีวิตในเรือนจำ

มาย ชัยพร: แม้แต่ยาอมแก้เจ็บคอ ก็ยังหาซื้อได้ยากในเรือนจำ

“สวัสดีคร้าบบ” มายทักทายด้วยน้ำเสียงร่าเริงเหมือนเดิม เขาบอกว่ายังไม่ได้ยินข่าวว่าจะมีการย้ายผู้ต้องขังทางการเมืองทุกคนไปอยู่แดนเดียวกัน ในส่วนของแดน 6 ยังไม่มีการเคลื่อนไหวใด ๆ สำหรับมาย เขายังไม่มีปัญหาอะไรมาก

“ผมยังไงก็ได้ ย้ายหรือไม่ย้ายก็ได้ คือได้อยู่ด้วยกันมันก็ดี แต่ถ้าไม่ได้ย้าย ก็ปักหลักอยู่แดน 6 รอรับผู้ต้องขังที่หลุดมา ช่วยดูแลจนเขาเริ่มปรับตัวได้ ผมก็โอเค เพราะผมไม่อยากให้มีใครเข้ามาแล้วรู้สึกแบบผมช่วงแรกที่อยู่แดน 6 คนเดียว”

ช่วงนี้มายมีเรื่องที่อยากเรียกร้องเพื่อสุขภาพของผู้ต้องขัง คืออยากให้เอายาอมแก้เจ็บคอ (มะแว้ง, สเตรบซิล) เข้ามาขายในเรือนจำ

“ระบบราชทัณฑ์จะเป็นอย่างนี้พี่ ถ้าพี่ป่วยวันนี้ ลงชื่อพบแพทย์ พรุ่งนี้จะได้เจอหมอ ถ้าหมอสั่งยา มะรืนนี้ถึงจะได้ยา อาการเจ็บคอเขาจะให้ยาอมมะแว้งมาห่อนึง มี 20 เม็ด อีก 15 วัน ถึงลงชื่อพบแพทย์ได้อีกรอบ ยาอมนั่นมันจะพอไหม คนเจ็บคอเค้าก็ต้องอมตลอดให้มันชุ่มคอ ผมเลยอยากเรียกร้องให้ทางราชทัณฑ์เอามาขาย คนที่เขามีกำลังทรัพย์ซื้อได้ก็จะได้ซื้อเลย โดยที่ไม่ต้องรอหมอสั่ง มันไม่ใช่ยาอันตราย ไม่ได้ส่งผลเสียอะไรเลย ผมเคยถามเจ้าหน้าที่แล้ว มันเคยมีขายแล้วก็ถูกยกเลิกไป ถ้าเอากลับมาขาย น่าจะดีต่อส่วนรวมมากกว่า”

มายยังคงติดตามเรื่องนิรโทษกรรมผู้ต้องขังทางการเมืองอยู่ เขาถามความคืบหน้าเรื่องนี้อยู่นาน พลางให้ความเห็นว่า

“เรื่อง พ.ร.บ.นิรโทษกรรม มันดีกว่าการประกันตัวอีกนะ บางคนที่โดนคดีการเมืองยุคเก่า ๆ แม้จะจบไปแล้ว ก็ยังมีประวัติติดตัวอยู่ ไปสมัครงานยาก ผมเข้าใจ ครั้งก่อนที่ผมได้ประกันตัวไปก็สมัครงานที่ไหนเค้าก็ไม่รับ ตรวจสอบประวัติไม่ผ่าน ทั้งที่ก่อนหน้านั้นมีแต่คนแย่งตัวผมไปทำงาน มันก็รู้สึกเฟลมาก ยิ่งบริษัทหรือองค์กรใหญ่ ๆ เขาก็ยิ่งซีเรียสเรื่องนี้ คนที่มีฝีมือจริง ๆ ก็เสียโอกาสไป ทั้ง ๆ ที่มันเป็นคดีการเมือง ไม่ใช่อาชญากรรมที่มีความผิดร้ายแรงเลย

“อีกอย่างคือ จะได้หมดเวรหมดกรรมกับเรือนจำสักที ไม่ต้องประกันตัวแล้วลุ้นว่าจะต้องกลับเข้าคุกอีกวันไหน ยังไงถ้าได้ฟีดแบ็คมา บอกผมด้วยนะครับ”

มายฝากขอบคุณทุกกำลังใจ และขอบคุณคนข้างนอกที่ส่งข้าวน้ำมาให้

“ข้าวที่ฝากมาให้กับข้าวหลวง คุณภาพต่างกันราวฟ้ากับเหว ข้าวหลวงไม่มีรสชาติ แล้วยังต้องมาลุ้นว่าจะได้กินข้าวสุกไหม มันก็เลยเป็นเรื่องที่ดีมากที่เราได้กินข้าวดี ๆ ผมว่าเรื่องนี้เป็นกำลังใจให้ผู้ต้องขังได้ดีมาก

“สิ่งที่พวกเราต้องการมากที่สุดคือกำลังใจ คือสิ่งที่คอยย้ำเตือนว่า คนข้างนอกไม่ลืมหรือทอดทิ้งเรา บางทีเงินเป็นแสนเป็นล้าน ก็ไม่เท่าจดหมายให้กำลังใจฉบับเดียว”

มายบอกว่า วันศุกร์นี้ น่าจะเป็นวันเกิดเอ กฤษณะ แต่ตัวเขาเองก็ไม่แน่ใจ

“ผมไม่อยากให้ถึงวันเกิดตัวเองเลยพี่ จำได้ว่าช่วงขึ้นศาล ยังบอกธีว่าเสร็จศาลแล้วเราไปหาเบียร์กินกัน ธีมันเกิดวันที่ 14 ก.พ. ไง แต่ไม่ทันได้กินอะไร ก็ต้องเข้ามากินข้าวหลวงซะก่อน (หัวเราะ)”

ปัจจุบัน (18 พ.ย. 2566) มายถูกคุมขังมาแล้ว 277 วัน และอยู่ระหว่างรอคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์

ธี ถิรนัย: “ยื่นประกันทุกเงื่อนไขแล้วหรือยังครับ กำไล EM ติดข้อเท้า 2 ข้างเลยก็ได้นะ”

ธีเพิ่งตัดผมมา ท่าทางดูไม่เครียดเท่าอาทิตย์ก่อน เขาบอกว่าที่ตัดผมเพราะเตรียมจะย้ายแดน ไปอยู่ในแดน 4 เนื่องจากการแก้ไขปัญหาการโดนกลั่นแกล้งก่อนหน้านี้ แต่เขายังไม่รู้ว่าจะได้ย้ายเมื่อไร

นอกจากนี้เขาได้ถามเรื่องความคืบหน้าการประกันตัวว่ามีคำสั่งออกมาหรือยัง ซึ่งขณะนั้นยังไม่มี แต่ทนายแจ้งข่าวว่ามีเพื่อนแดน 4 ได้ออกจากเรือนจำอีกคนแล้ว ธีกับมายก็พูดคุยกัน ได้ยินเสียงมายผ่านกระจกเบา ๆ เป็นท่อนเพลงที่ร้องว่า “คงเป็นใครก็ได้ที่ไม่ใช่ฉัน” แม้ว่าทั้งสองคนจะหัวเราะกัน แต่แววตาที่มองกลับมาดูไม่ค่อยสดใสเท่าไหร่ เราถามธีว่ารู้สึกยังไงบ้าง

“ก็ดีใจที่เพื่อนได้ประกันตัวออกไป เมื่อไหร่จะถึงคราวพวกผมบ้างนะ ดูดิ เราอยู่นานจนพี่ทนายเปลี่ยนสีผมไปกี่สีละ ยังไม่ได้ออกเลย”

มายพูดแทรกขึ้นมาว่า “ยื่นทุกเงื่อนไขแล้วรึยังครับ กำไล EM ติดข้อเท้า 2 ข้างเลยก็ได้นะ” ทนายบอกทั้ง 2 คน ว่าได้ยื่นไปหมดแล้ว และแจกแจงเงื่อนไขต่าง ๆ ให้ฟังอีกครั้ง

ทั้งนี้ ทนายความได้ยื่นประกันตัว ‘มายและธี’ อีกครั้งตั้งแต่เมื่อวันที่ 7 พ.ย. 2566 ก่อนศาลอุทธรณ์จะมีคำสั่งไม่อนุญาตให้ประกันตัวเช่นเดิม

“พิเคราะห์ความหนักเบาแห่งข้อหาและพฤติการณ์แห่งคดีแล้ว ข้อหามีอัตราโทษสูง จำเลยทั้งสองให้การรับสารภาพศาลชั้นต้น พิพากษาลงโทษจำคุก มีเหตุควรเชื่อว่าจำเลยทั้งสองหลบหนี ประกอบกับศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาเคยไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวจำเลยทั้งสองในระหว่างอุทธรณ์มาแล้ว และเหตุตามคำร้องไม่มีเหตุที่จะเปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม จึงไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวจำเลยทั้งสองในระหว่างอุทธรณ์ ให้ยกคำร้อง”

ปัจจุบัน (18 พ.ย. 2566) ธีถูกคุมขังมาแล้ว 277 วัน อยู่ระหว่างอุทธรณ์คำพิพากษาเช่นเดียวกับมาย

สุดใจ: ผมต่อสู้กับเผด็จการมาตลอด สู้ตั้งแต่สมัยเป็นเสื้อแดง

สุดใจยิ้มแย้มทักทายอยู่อีกฝั่งของห้องกั้นกระจก เขาอยู่ในชุดเสื้อแขนสั้นสีฟ้า กางเกงขาสั้นสีดำ สวมหน้ากากอนามัย ตัดผมรองทรงสั้นเตียน

“ผมสบายดี แข็งแรงดี” สุดใจตอบอย่างอารมณ์ดี

เขาเริ่มถามถึงข้างนอกว่ามีกิจกรรมทางการเมืองหรือไม่ ทนายอัพเดตว่าเมื่อวันพฤหัสสัปดาห์ที่แล้ว กลุ่ม ครย.112 ไปยื่นหนังสือที่กระทรวงยุติธรรมเกี่ยวกับเรื่องยกเลิกการดำเนินคดี ม.112 และนิรโทษกรรมนักโทษทางการเมือง พร้อมกับชูภาพข่าวกิจกรรม สุดใจมองดูภาพข่าวแววตาดีใจ เขาบอกว่าถ้าเขาอยู่ข้างนอก ถ้ามีโอกาสทำอะไรได้เขาคงทำ

ทนายถามว่าถ้าไม่ต้องอยู่ในนี้ ตอนนี้สุดใจจะทำอะไรอยู่ สุดใจบอกว่า “ผมก็เป็นคนธรรมดา ทำงานที่โรงเกลือเลิก 5 โมงเย็น ถ้ามีกิจกรรมการชุมนุมเลิกดึก ๆ ก็คงไปร่วมการชุมนุม แต่ถ้าเสาร์-อาทิตย์ ก็คงออกไปร่วมกิจกรรม”

สุดใจเงียบไปนิดนึงแล้วพูดต่อว่า ถ้าเป็นช่วงเทศกาล เช่น ช่วงปีใหม่ สงกรานต์ปีหน้า ก็คงกลับบ้านที่ต่างจังหวัด โดยพื้นเพเขาเป็นคนยโสธร

“เห็นคนในหมู่บ้านที่อยู่กรุงเทพฯ ว่าจะเอาผ้าป่ากลับบ้านช่วงปีใหม่นี้ด้วยนะ” สุดใจพูดยิ้ม ๆ แล้วพูดต่อ “ผมเข้ามาอยู่กรุงเทพตั้งแต่ จบ ป.6 ตอนนี้ก็ 30 กว่าปีได้แล้วมั้ง”

“ส่วนที่ออกมาร่วมกิจกรรมการเมือง ผมอยากให้ความยุติธรรมเกิดขึ้น อยากเห็นคนรากหญ้าอยู่ดีกินดี ไม่ถูกเอาเปรียบ มีความเท่าเทียมกัน ที่เห็นอยู่ตอนนี้มันมีความไม่ยุติธรรม เหตุการณ์ที่มีนักเรียน น้อง ๆ ออกมาประท้วงรัฐบาล รัฐบาลก็ใช้ความรุนแรงกับผู้ชุมนุมเป็นมาทุกยุคทุกสมัย ผมต่อสู้กับเผด็จการมาตลอด สู้ตั้งแต่สมัยเป็นเสื้อแดง สู้ยาวมาตลอด ผมคิดว่ามันมีคนคุมอยู่ เหมือนเขาไม่เห็นเราในสายตา เกิดความไม่ยุติธรรมเหมือนทำตามใบสั่ง”

สุดใจกำลังสนใจศึกษาเรื่องเกณฑ์พักโทษ ทนายแจ้งว่าเท่าที่ดูคร่าว ๆ ก่อนหน้าคือเป็นนักโทษเด็ดขาด ซึ่งได้รับโทษจำคุกตามคำพิพากษามาแล้วไม่น้อยกว่า 6 เดือน หรือ 1 ใน 3 ของกำหนดโทษตามคำพิพากษา เขาต้องใช้ระยะเวลารออีกสักช่วงหนึ่ง

ปัจจุบัน (18 พ.ย. 2566) สุดใจถูกคุมขังมาแล้ว 38 วัน โดยเป็นการคุมขังหลังคดีสิ้นสุด และรับโทษตามคำพิพากษาของศาลคือ 1 ปี 6 เดือน