ร่วมกันจับตา ไทย-สหภาพยุโรป เจรจาการค้าเสรี ต้องมีพื้นที่ให้ประเด็นสิทธิมนุษยชน

การเจรจาข้อตกลงการค้าเสรี (free trade agreement หรือ FTA) ระหว่าง ไทย กับ สหภาพยุโรป (European Union) กำลังจะเดินหน้าสู่ รอบที่ 6 ในวันที่ 23 มิ.ย. 2568

แต่ในขณะที่การเจรจา FTA กำลังเดินไปข้างหน้า สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในไทยกลับถดถอย ตั้งแต่ปี 2563 มีประชาชนที่ถูกดำเนินคดีจากการใช้สิทธิและเสรีภาพในการแสดงออก และการชุมนุมไปแล้วเกือบ 2,000 คน รวมไปถึงเด็กและเยาวชนอายุต่ำกว่า 18 ปี กว่า 280 คน นอกจากนี้ ปัจจุบันยังมีผู้ต้องขังทางการเมืองเกือบ 50 คนที่ต้องสูญเสียอิสรภาพ เพียงเพราะพวกเขามีความคิดเห็นทางการเมืองที่แตกต่าง

ดังนั้น สำหรับหลายคนในประเทศไทย การเจรจาครั้งนี้ไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของการค้าและภาษีศุลกากรเท่านั้น แต่เป็นบททดสอบต่อความมุ่งมั่นของสหภาพยุโรป ในความยึดมั่นต่อหลักประชาธิปไตย นิติธรรม และสิทธิมนุษยชน สนธิสัญญาของสหภาพยุโรปได้กำหนดไว้อย่างชัดเจนในมาตรา 21 แห่งสนธิสัญญาว่าด้วยสหภาพยุโรป (Treaty on European Union หรือ TEU) และมาตรา 207 แห่งสนธิสัญญาว่าด้วยการดำเนินงานของสหภาพยุโรป (Treaty on the Functioning of the European Union หรือ TFEU) ว่า นโยบายการค้าของ EU ต้อง “ส่งเสริม” สิทธิมนุษยชน

รัฐสภายุโรป (European Parliament) ได้แสดงความกังวลต่อสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในไทยอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2566 ไม่ว่าจะเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก การชุมนุมอย่างสันติ หรือแม้กระทั่งปัญหาสิทธิแรงงานและสิ่งแวดล้อม ล่าสุด ในเดือน มี.ค. 2568 รัฐสภายุโรปได้มี “มติเร่งด่วน” (urgency resolution) เรียกร้องให้รัฐไทยนิรโทษกรรมนักกิจกรรมทางการเมือง แก้ไขหรือยกเลิกมาตรา 112 พร้อมกับเรียกร้องให้คณะกรรมาธิการยุโรป “ใช้การเจรจาข้อตกลงการค้าเสรี (FTA) เป็นเครื่องมือกดดันประเทศไทยให้ปฏิรูปกฎหมายที่มีลักษณะกดขี่ประชาชน โดยเฉพาะกฎหมายหมิ่นประมาทกษัตริย์ ปล่อยตัวนักโทษการเมือง”

ในโอกาสที่การเจรจารอบต่อไปจะเกิดขึ้นอีกครั้ง ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ขอเชิญชวนทุกท่านร่วมจับตาความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสหภาพยุโรปผ่านมุมมองด้านสิทธิมนุษยชน และตั้งคำถามว่า สิทธิมนุษยชนที่สหภาพยุโรปให้ความสำคัญ จะได้ถูกพูดถึงจริงบนโต๊ะเจรจาหรือไม่?

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับแถลงการณ์ของตัวแทนประชาสังคม-นักกิจกรรมไทย ในเวทีของรัฐสภายุโรป ได้ที่นี่: https://tlhr2014.com/archives/74050

อ่านรายงานสถานการณ์สิทธิมนุษยชนเดือน พ.ค. 2568 ได้ที่นี่: https://tlhr2014.com/archives/75834