ศาลอุทธรณ์ภาค 5 พิพากษายืน จำคุก “พิมชนก” 2 ปี เห็นว่าเจตนากล่าวถึงสถาบันกษัตริย์ ซึ่งรวมถึงบุคคลตามองค์ประกอบ ม.112 ต้องเข้าเรือนจำรอผลประกัน

28 เม.ย. 2568 เวลา 09.00 น. ศาลจังหวัดเชียงใหม่นัดฟังคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ภาค 5 ในคดีของพิมชนก จิระไทยานนท์ นักกิจกรรมทางการเมืองวัย 27 ปี ผู้ถูกฟ้องในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 เนื่องจากโพสต์ข้อความในเฟซบุ๊กว่า ‘รัฐบาลส้นตีน สถาบันก็ส้นตีน🔥🙂’ เมื่อวันที่ 17 ก.พ. 2565 โดยศาลอุทธรณ์ภาค 5 มีคำพิพากษายืนตามศาลชั้นต้น จำคุก 2 ปี

คดีนี้มี พ.ต.อ.นพฤทธิ์ กันทา ผู้กำกับการสืบสวนภูธรจังหวัดเชียงใหม่ เป็นผู้กล่าวหา หลังได้รับมอบหมายจากคณะทํางานคดีความมั่นคงภูธรจังหวัดเชียงใหม่และตำรวจภูธรภาค 5 โดยกล่าวหาว่าคำว่า ‘สถาบัน’ นั้น จำเลยตั้งใจหมายถึงสถาบันพระมหากษัตริย์

ฝ่ายจำเลยต่อสู้คดี โดยให้การรับว่าเป็นผู้โพสต์ข้อความจริง แต่ข้อความไม่เป็นความผิดเนื่องจากไม่ได้หมายถึงสถาบันกษัตริย์ ต้องการสื่อความหมายถึงสถาบันการศึกษา อีกทั้งองค์ประกอบของมาตรา 112 นั้น บัญญัติคุ้มครองเฉพาะตัวบุคคล คือ พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ไม่ได้คุ้มครอง ‘สถาบัน’ ซึ่งมีองค์ประกอบอื่น ๆ ที่มากกว่าตัวบุคคล การตีความให้มาตรานี้ให้หมายถึงสถาบันฯ ทั้งหมด เป็นการตีความขยายความเกินกว่าขอบเขตของกฎหมาย

ก่อนหน้านี้ศาลชั้นต้นพิพากษาเห็นว่ามีความผิดตามฟ้อง ลงโทษจำคุก 3 ปี เห็นว่าจำเลยให้การเป็นประโยชน์ต่อการพิจารณา ลดโทษเหลือจำคุก 2 ปี โดยอนุญาตให้ประกันตัวระหว่างอุทธรณ์

เวลา 09.20 น. เจ้าหน้าที่หน้าบัลลังก์ให้ผู้มาร่วมการพิจารณาคดีอื่น ๆ ออกจากห้องพิจารณาก่อน ให้เหลือเฉพาะผู้เกี่ยวข้องในคดีของพิมชนก

จากนั้นศาลเจ้าของสำนวนเริ่มอ่านคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ภาค 5 โดยสรุปศาลอุทธรณ์ได้สรุปข้อต่อสู้ชั้นอุทธรณ์ของจำเลยใน 3 ประเด็นหลัก

ต่อมาวินิจฉัยโดยเห็นว่า คำว่า “ส้นตีน” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน หมายถึง ส้นเท้า มักใช้เป็นคำด่า โดยเห็นว่าสังคมไทยมีวัฒนธรรมที่เห็นว่าเท้าเป็นอวัยวะเบื้องต่ำ จึงต้องระมัดระวังในการใช้ การยกเท้าให้ตีความได้ว่าเป็นการแสดงความไม่เคารพ คำว่า “ส้นตีน” เป็นคำดูหมิ่นเหยียดหยาม ลดทอนคุณค่าบุคคล

คำว่า “สถาบัน” ตามพจนานุกรม หมายถึง สิ่งซึ่งคนในสังคมจัดตั้งให้มีขึ้นเพราะเห็นประโยชน์ว่ามีความจำเป็นแก่วิถีชีวิตของตน เช่น สถาบันครอบครัว สถาบันศาสนา สถาบันพระมหากษัตริย์ สถาบันการศึกษา

สถาบันยังรวมถึงตัวบุคคลในสถาบันดังกล่าว สถาบันพระมหากษัตริย์ย่อมหมายรวมถึง พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

การกล่าวคำว่า “สถาบัน” จึงต้องพิจารณาบริบทของผู้กล่าวเป็นสำคัญ โดยสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นศูนย์รวมจิตใจของปวงชนชาวไทย เป็นบ่อเกิดความสามัคคีของคนในชาติ เป็นรากฐานสำคัญของความเป็นชาติ การกระทำใดที่กระทบต่อสถาบันฯ ยังถือว่ากระทบต่อความมั่นคงของชาติด้วย มาตรา 112 จึงหาใช่เพียงมุ่งคุ้มครองพระเกียรติยศชื่อเสียงเท่านั้น

จากนั้นศาลได้วินิจฉัยประวัติการเคลื่อนไหวทางการเมืองของจำเลยตามเอกสารของฝ่ายโจทก์ ที่มีการจัดกิจกรรมเรียกร้องให้ยกเลิกมาตรา 112 เรียกร้องให้ปล่อยผู้ต้องขังในคดีทางการเมือง และเคลื่อนไหวโจมตีเสียดสีสถาบันพระมหากษัตริย์

ศาลเห็นว่าก่อนเกิดการโพสต์ข้อความในคดีนี้ จำเลยยังไปยืนบริเวณทางเท้าบนเส้นทางเสด็จของเจ้าฟ้าจุฬาภรณ์ฯ ทั้งยังมีการไลฟ์สดเหตุการณ์ดังกล่าว ทำให้เกิดความวุ่นวาย

จากบริบทดังกล่าว ผู้ที่อ่านข้อความของจำเลย ย่อมได้ทราบได้ทันทีว่าคำว่า “สถาบัน” หมายถึงสถาบันพระมหากษัตริย์ ที่จำเลยบอกว่าหมายถึงสถาบันการศึกษานั้น จำเลยก็เคยโพสต์ถึงสถาบันการศึกษามาก่อนวันเกิดเหตุเพียง 2 ครั้ง ต่างจากที่โพสต์ข้อความเสียดสีโจมตีสถาบันกษัตริย์หลายครั้ง แม้ข้อความมิได้ระบุว่าสถาบันใด บุคคลใดอย่างชัดเจน แต่ข้อเท็จจริงดังกล่าว แสดงให้เห็นเจตนาของจำเลยว่าหมายถึงสถาบันพระมหากษัตริย์

การที่จำเลยโพสต์ข้อความเปรียบเทียบสถาบันกับอวัยวะต่ำสุดของร่างกาย จึงเป็นการดูหมิ่นเหยียดหยาม จาบจ้วง ล่วงเกินต่อพระมหากษัตริย์รัชกาลปัจจุบัน ครบองค์ประกอบมาตรา 112 อุทธรณ์ของจำเลยฟังไม่ขึ้น พิพากษายืน

หลังฟังคำพิพากษา พิมชนกถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจศาลควบคุมตัวลงไปห้องขังใต้ถุนศาล ทนายความได้ยื่นขอประกันตัวจำเลยระหว่างฎีกา

จากนั้น เวลาประมาณ 15.50 น. ศาลจังหวัดเชียงใหม่มีคำสั่งให้ส่งคำร้องขอประกันตัวไปให้ศาลฎีกาวินิจฉัย ซึ่งใช้ระยะเวลารอคำสั่งอีก 2-3 วัน ทำให้พิมชนกจะถูกนำตัวไปคุมขังที่ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่

พิมชนกกล่าวหลังทราบถึงการต้องเข้าเรือนจำรอฟังคำสั่งว่า ได้เตรียมตัวเตรียมใจไว้อยู่บ้าง ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น เธอก็จะอยู่ให้ไดั ฝากขอบคุณทุกคนที่ให้กำลังใจ และขอบคุณเพื่อน ๆ และครอบครัวที่เข้มแข็งกับเรื่องที่เกิดขึ้น ส่วนการต้องเข้าเรือนจำคาดหวังอยู่ 2 เรื่อง คือขอให้มีน้ำสะอาด และมีสกินแคร์ให้ใช้อยู่

* เพิ่มเติมข้อมูล

วันที่ 1 พ.ค. 2568 ศาลฎีกามีคำสั่งอนุญาตให้ประกันตัวพิมชนก โดยให้วางหลักประกัน 300,000 บาท (ได้รับความช่วยเหลือจากกองทุนราษฎรประสงค์) และให้ติดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ (EM)

ศาลฎีกาเห็นว่า จำเลยให้การปฏิเสธต่อสู้คดี ประกอบกับศาลอุทธรณ์ภาค 5 พิพากษาลงโทษจำคุกไม่สูงมากนัก และจำเลยเคยได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวมาก่อน ไม่มีพฤติการณ์หลบหนี หากจำเลยยินยอมให้ติดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถใช้ตรวจสอบหรือจำกัดการเดินทางของจำเลย เพื่อป้องกันการหลบหนีหรือภัยอันตรายหรือความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น ก็อนุญาตให้ปล่อยจำเลยชั่วคราวในระหว่างฎีกา