ศาลพิพากษาจำคุก 2 ปี คดี ‘พิมชนก’ เห็นว่าแม้ไม่ได้กล่าวถึงกษัตริย์องค์ใด แต่ ม.112 คุ้มครองทั้ง ‘สถาบันกษัตริย์’ ก่อนให้ประกันระหว่างอุทธรณ์

วันที่ 6 ก.ย. 2566 เวลา 9.00 น. ศาลจังหวัดเชียงใหม่นัดฟังคำพิพากษาในคดีของพิมชนก ใจหงษ์ นักศึกษาและนักกิจกรรมทางการเมือง ผู้ถูกฟ้องในข้อหาหมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 เนื่องจากโพสต์ข้อความในเฟซบุ๊กว่า ‘รัฐบาลส้นตีน สถาบันก็ส้นตีน🔥🙂’ เมื่อวันที่ 17 ก.พ. 2565 โดยศาลเห็นว่ามีความผิดตามฟ้อง ลงโทษจำคุก 2 ปี แต่อนุญาตให้ประกันตัวระหว่างอุทธรณ์

คดีนี้มี พ.ต.อ.นพฤทธิ์ กันทา ผู้กำกับการสืบสวนภูธรจังหวัดเชียงใหม่ เป็นผู้กล่าวหา หลังได้รับมอบหมายจากคณะทํางานคดีความมั่นคงภูธรจังหวัดเชียงใหม่และตำรวจภูธรภาค 5 โดยกล่าวหาว่าคำว่า ‘สถาบัน’ นั้น จำเลยตั้งใจหมายถึงสถาบันพระมหากษัตริย์

ฝ่ายจำเลยต่อสู้คดี โดยให้การรับว่าเป็นผู้โพสต์ข้อความจริง แต่ข้อความไม่เป็นความผิดเนื่องจากไม่ได้หมายถึงสถาบันกษัตริย์ บริบทในขณะนั้นต้องการสื่อความหมายถึงสถาบันการศึกษา อีกทั้งหากแม้ข้อความจะถูกตีความว่าหมายถึงสถาบันกษัตริย์ แต่ก็ไม่ได้เป็นการดูหมิ่นถึงองค์พระมหากษัตริย์ อันจะเป็นความผิดตามองค์ประกอบมาตรา 112 ที่คุ้มครองเฉพาะตัวบุคคลเท่านั้น แต่คำว่า ‘สถาบัน’ มีองค์ประกอบอื่นๆ ที่มากกว่าตัวบุคคล

ย้อนอ่านประมวลการต่อสู้คดีนี้ ฤา สถาบัน=พระมหากษัตริย์?: ประมวลการต่อสู้คดี ‘พิมชนก’ โพสต์ข้อความ จับตาการตีความองค์ประกอบ ม.112

วันนี้จำเลยเดินทางจากจังหวัดปทุมธานีมายังศาลจังหวัดเชียงใหม่ พร้อมทนายจำเลยเดินทางมาฟังคำพิพากษา โดยคดีนี้ตั้งแต่ในช่วงการสืบพยาน ศาลไม่อนุญาตให้ผู้สังเกตการณ์จดบันทึกระหว่างสังเกตการณ์การพิจารณาคดี

เวลาประมาณ 9.30 น. ชาคริต ศรีแก้วณวรรณ์ ผู้พิพากษาเจ้าของสำนวน นั่งพิจารณาและเริ่มอ่านคำพิพากษา

คำพิพากษาโดยสรุป ได้ไล่เรียงคำเบิกความของเจ้าพนักงานตำรวจผู้กล่าวหา ถึงเหตุการณ์เมื่อวันที่ 16 ก.พ. 2565 ที่จำเลยไปอยู่บริเวณเส้นทางขบวนเสด็จของสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ฯ หลังจากพระราชทานปริญญาบัตรที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยมีการพยายามไลฟ์สดและทางตำรวจได้เข้าห้ามไว้ ในวันถัดมา ผู้กล่าวหาจึงพบข้อความในโพสต์เฟซบุ๊กของจำเลยตามฟ้องในคดีนี้ ขณะที่จำเลยก็เบิกความยอมรับว่าได้โพสต์ข้อความดังกล่าวจริง

ศาลยังพิจารณาถึงคำเบิกความของพยานโจทก์ปากเจ้าหน้าที่ตำรวจสันติบาลและหน่วยความมั่นคง ที่กล่าวถึงประวัติการเคลื่อนไหวทางการเมืองของจำเลยก่อนหน้าเกิดเหตุในคดีนี้ จากการติดตามของทางตำรวจ ซึ่งมีการไล่เรียงการเคลื่อนไหวเกี่ยวกับประเด็นสถาบันพระมหากษัตริย์และมาตรา 112 โดยมีภาพถ่ายจากกิจกรรมต่างๆ ประกอบ พยานโจทก์จึงเข้าใจได้ว่าโพสต์ของจำเลยตามฟ้องนั้นกล่าวถึงสถาบันพระมหากษัตริย์

ศาลเห็นว่า แม้จำเลยอ้างว่า ‘สถาบัน’ ในข้อความที่โพสต์ จะหมายถึงสถาบันการศึกษา แต่จำเลยก็เคยโพสต์เกี่ยวกับเรื่องสถาบันการศึกษาเพียง 1 ครั้ง และเป็นการมากล่าวอ้างภายหลัง โดยไม่ได้ให้การไว้ตั้งแต่ต้น ศาลเห็นว่าไม่มีน้ำหนักเพียงพอ จึงเชื่อได้ว่าข้อความของจำเลยนั้นมีเจตนากล่าวถึงสถาบันพระมหากษัตริย์ โดยการหลบเลี่ยง แต่ก็เข้าใจได้ว่าหมายถึงสถาบันใด

แม้ข้อความจะไม่ได้กล่าวถึงพระมหากษัตริย์พระองค์ใด แต่ศาลเห็นว่ามาตรา 112 คุ้มครองทั้งสถาบันพระมหากษัตริย์ โดยพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ก็เป็นองค์ประกอบของสถาบันพระมหากษัตริย์

ถ้อยคำของจำเลยเป็นการบริภาษ และมีเจตนาในการดูหมิ่น ให้ร้าย ลดทอนคุณค่าของพระมหากษัตริย์ จึงเห็นว่าจำเลยมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112

พิพากษาลงโทษจำคุก 3 ปี จำเลยให้การเป็นประโยชน์ต่อการพิจารณา มีเหตุบรรเทาโทษ ลดโทษให้หนึ่งในสาม คงจำคุก 2 ปี โดยไม่รอลงอาญา

หลังอ่านคำพิพากษา เจ้าหน้าที่ตำรวจศาลได้ควบคุมตัวพิมชนก ไปควบคุมที่ห้องขังใต้ถุนศาล ก่อนทนายความจะได้ยื่นขอประกันตัวระหว่างอุทธรณ์

ต่อมาเวลาประมาณ 13.40 น. ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ประกันตัวจำเลยระหว่างอุทธรณ์ โดยให้วางหลักทรัพย์จำนวน 150,000 บาท ซึ่งได้รับความช่วยเหลือจากกองทุนราษฎรประสงค์ โดยจำเลยเตรียมยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาต่อไป

ทั้งนี้ น่าสังเกตว่าแนวทางการตีความองค์ประกอบมาตรา 112 ยังมีความขัดแย้งแตกต่างกันไปในแต่ละศาล อาทิ เมื่อวันที่ 21 ส.ค. 2566 ศาลจังหวัดเชียงใหม่ได้มีคำพิพากษาในคดีมาตรา 112 ของ “ฮ่องเต้” ธนาธร วิทยเบญจางค์ บัณฑิตจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยมีส่วนที่วินิจฉัยยกฟ้องใน 1 กระทง กรณีอ่านแถลงการณ์ที่มีเนื้อหาพาดพิงถึงสถาบันกษัตริย์ โดยศาลเห็นว่าคำว่า “สถาบันกษัตริย์” ในแถลงการณ์ ไม่ได้ระบุเจาะจงถึงตัวบุคคลหรือองค์พระมหากษัตริย์ ยังไม่ชัดเจนว่าจำเลยมีเจตนากล่าวถึงองค์พระมหากษัตริย์