บันทึกเยี่ยม: เปิดเทอมวันแรกทำไม “ใบปอ” ไม่ไปเรียนอีกแล้ว?

เมื่อวันที่ 11 ม.ค. 2566 ทนายความได้เดินทางไปเยี่ยม “ใบปอ” นักศึกษาชั้นปีที่ 1 วิทยาลัยพัฒนศาสตร์ ป๋วย อึ๊งภากรณ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และนักกิจกรรมกลุ่ม “ทะลุวัง” ที่ทัณฑสถานหญิงกลางเป็นครั้งแรก หลังจากถูกเพิกถอนประกันในคดีมาตรา 112 กรณีถูกกล่าวหาว่าฝ่าฝืนเงื่อนไขการปล่อยตัวชั่วคราว จากการเข้าร่วมกิจกรรมประท้วงระหว่างการประชุม APEC 2022 เมื่อช่วงเดือนพฤศจิกายน 2565 ที่ผ่านมา 

หลังถูกเพิกถอนประกันในคดีดังกล่าว ทำให้ใบปอถูกส่งตัวไปคุมขังเป็นครั้งที่ 2 ของชีวิตในทันที ตั้งแต่วันที่ 9 ม.ค. 2566 เป็นต้นมา ซึ่งเป็นวันเดียวกันกับวันเปิดเรียนในภาคการศึกษาที่ 2 ของมหาวิทยาลัยที่ใบปอเรียนอยู่อีกด้วย 

ใบปอเผยถูกส่งขังทันที ด้วยรถ “รอบพิเศษ” หลังศาลสั่งถอนประกัน 

ใบปอปรากฏตัวในชุดผู้ต้องขังสีน้ำตาลอ่อน สวมเสื้อกั๊กสีน้ำตาลเข้มทับ สวมหน้ากากอนามัย และยังใส่เฟซชิลด์อีกชั้นหนึ่งด้วย เส้นผมยังคงเป็นสีแดงประกายและยาวประกลางหลังเช่นเดิม แววตาของเธอก็ส่งประกายความเข้มแข็งมาแต่ไกล 

เมื่อนั่งลงใบปอเริ่มเล่าว่า วันแรกที่ถูกส่งตัวเข้าเรือนจำมีเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์พูดกับเธอว่า

“รู้มั้ยว่าเราได้มา ‘รอบพิเศษ’ เลยนะ ศาลโทรมาแต่เช้าว่าใบปอจะเข้ามาวันนี้” 

โดยปกติผู้ที่ถูกดำเนินคดีและถูกศาลสั่งให้คุมขัง ไม่ว่าจะด้วยเพราะเหตุผลที่ศาลมีคำพิพากษา ถูกฝากขัง หรือไม่ได้รับการประกันตัว ทุกคนจะถูกพาตัวออกจากห้องพิจารณาคดีและไปคุมขังรวมกันในห้องขังใต้ถุนศาลก่อนเป็นอันดับแรก จากนั้นในเวลาประมาณ 16.00 น. ทุกคนจึงจะถูกทยอยพาตัวขึ้นรถของเรือนจำเพื่อเดินทางไปเรือนจำปลายทางแต่ละแห่งโดยพร้อมกัน เพียงวันละ 1 รอบเท่านั้น ทว่ากรณีของใบปอและเก็ทนั้น เมื่อศาลมีคำสั่งเพิกถอนประกัน เจ้าหน้าที่กลับเร่งรีบพาตัวทั้งสองขึ้นรถเพื่อไปเรือนจำปลายทางแทบจะทันที ด้วยรถเที่ยวพิเศษในเวลาประมาณ 12.00 น.  

ใบปอเล่าอีกว่า เมื่อเดินทางถึงเรือนจำเธอปฏิเสธที่จะให้ตรวจร่างกายและตรวจหาสารเสพติด เพราะเป็นสิ่งที่ทำให้เธอรู้สึกไม่สบายใจมาโดยตลอดตั้งแต่ถูกคุมขังครั้งก่อนหน้านี้ เจ้าหน้าที่ได้ลงบันทึกไว้ ในช่วง 5 วันแรกนี้เธอจะถูกคุมขังอยู่ที่ “เรือนทับทิม” ซึ่งเป็นแดนแรกรับสำหรับกักตัวเพื่อเฝ้าระวังการติดโรคโควิด

ใบปอและบุ้ง ภาพจากไข่แมวชีส

ห้องขังฝุ่นเกรอะกับคืนหนาว

ห้องขังที่ใบปออยู่นั้นเป็นห้องแรกของเรือนนอนเลย เธอเดาว่าน่าจะเป็นห้องที่ไม่ได้เปิดใช้งานมานานแล้ว เพราะในห้องเต็มไปด้วยฝุ่น ตอนแรกที่มาถึงเจ้าหน้าที่ก็ยังไม่ได้ทำความสะอาดเลยแม้แต่น้อย 

ในห้องนั้น ใบปออยู่กับเพื่อนร่วมห้องอีก 2 คน น่าจะรุ่นราวคราวเดียวกับ “ผักบุ้ง” นักกิจกรรมทะลุวังคนสนิทของใบปอ แต่ไม่นานมานี้เพื่อนร่วมห้องหนึ่งในสองคนได้รับการประกันตัวออกไปแล้ว ใบปอบอกว่าเพื่อนร่วมห้องน่ารักและเป็นมิตรดี ทั้งนี้ ในห้องขังยังคงมี “กล้องวงจรปิด” จับตาดูทุกการกระทำในห้องขังตลอด 24 ชั่วโมง แม้ว่าจะเป็นเวลาทำธุระส่วนตัวในห้องน้ำก็ตามแต่

หากครบ 5 วัน ตามกำหนดการกักตัวแล้วพบว่าร่างกายแข็งแรงดี ไม่มีการติดโรคใดๆ ในวันศุกร์ที่ 13 ม.ค. นี้ ใบปอจะถูกย้ายไปคุมขังยังแดนอื่นของเรือนจำต่อไป เธอเล่าอีกว่า สองวันแรกในเรือนจำ เธอใช้เวลาไปกับการนอนเสียส่วนใหญ่

“หนูนอนเยอะมาก วันแรกเข้ามาช่วงบ่ายๆ หนูก็หลับตั้งแต่ตอนนั้นถึงเช้าของอีกวันเลย เมื่อวานก็นอนอีก นอนเยอะมากๆ ฮ่าๆๆ อ้อ! ได้รับข้าวที่ทุกคนส่งมาให้แล้วนะ แต่ตอนนี้ยังกินไม่ค่อยลง”

“วันนี้หนูรู้สึกไม่ค่อยสบาย ข้างในมันหนาวมากเลย ไม่รู้ทำไม…”

ข้อความที่ใบปอฝากโพสต์ลงเฟซบุ๊กของตัวเอง เมื่อวันที่ 11 ม.ค. 2565

ชีวิตปีแรกในมหาลัยฯ ที่จำต้องใช้เวลาใน “คุก” มากกว่า “ห้องเลคเชอร์”

นี่เป็นการถูกคุมขังครั้งที่ 2 ในชีวิตของใบปอ ครั้งแรกเธอถูกคุมขังเมื่อปีกลายเป็นเวลานานถึง 94 วัน พร้อมกับดำเนินการอดอาหารประท้วงยาวนานถึง 64 วัน ซึ่งนับว่าเป็นการอดอาหารของผู้ต้องขังทางการเมืองที่ยาวนานที่สุดตั้งแต่มีการรัฐประหารเมื่อปี 2557 

ระหว่างการถูกคุมขังครั้งนั้นยังเป็นช่วงเวลาของการเรียนการสอนในภาคเรียนที่ 1 ของมหาวิทยาลัยที่เธอศึกษาอยู่ การถูกคุมขังครั้งแรกนานกว่า 3 เดือน ทำให้ใบปอได้รับผลกระทบหลายอย่าง โดยเฉพาะ “สิทธิในการศึกษา” 

“รอบก่อนหนูถูกขังช่วงสอบกลางภาคพอดี หนูลงเรียนไปทั้งหมด 6 ตัว ถึงจะถูกปล่อยตัวแล้ว แต่ก็ออกมาสอบไม่ทันอยู่ดี หนูต้องลงเรียนใหม่ทั้ง 6 ตัว เท่ากับว่าหนูต้องเรียนจบช้ากว่าเพื่อนไป 1 เทอม”

“รอบนี้ (ภาคเรียนที่ 2) หนูลงเรียนไป 7 ตัว เอาจริงๆ ไม่รู้เลยว่าครั้งนี้จะถูกขังนานแค่ไหน ถูกขังแค่ 1 เดือน หนูก็เรียนตามเพื่อนไม่ทันแล้ว ยังไงก็คงต้องลงเรียนใหม่” 

“ต่อให้ได้ออกไป ก็ไม่รู้จะติดเงื่อนไขอะไรที่ทำให้ออกไปเรียนไม่ได้อีกมั้ย ถ้ารอบนี้ต้องถูกขังนานกว่า 1 เดือน ก็คงต้องยื่นคำร้องขอถอนวิชาที่ลงทะเบียนเรียนไว้ทั้งหมด อย่างน้อยก็จะได้เงินค่าเทอมที่จ่ายไปคืนกลับมาครึ่งหนึ่ง”

“อย่างรอบก่อนหนูเสียค่าเทอมไปฟรีๆ เลย 50,000”

“หนูเสียเวลา เสียอนาคต เสียเงินไปเยอะมาก ตอนนี้หนูคงจบช้ากว่าเพื่อน 1 ปีแน่ๆ แล้ว ที่จริงหนูวางแผนไว้ว่าจะตั้งใจเรียนแล้วยื่นขอทุนไปแลกเปลี่ยนที่ต่างประเทศ แต่ดูจากที่หนูโดนตอนนี้เอาแค่เรียนจบพร้อมเพื่อนยังเป็นไม่ได้เลย …”

“กับเรื่องเรียนหนูเสียไปเยอะมากๆ ‘รัฐพรากอนาคตของเด็กคนหนึ่งไปเลย’ ทั้งๆ ที่นี่ก็ใกล้วันเด็กแล้ว รัฐชอบบอกว่า ‘เด็กคืออนาคตของชาติ’ แต่ตอนนี้ ‘ชาติพรากอนาคตของหนูไปแล้ว’”

“โกรธ ตั้งแต่ฟังคำสั่งศาลจบ เราออกไปทำกิจกรรมเพราะเรื่องการประชุมเอเปค แต่เหตุที่ศาลถอนประกันเขาบอกว่าผิดเงื่อนไขประกัน หนูแค่ไปชุมนุมตามสิทธิที่ทำได้ แต่ศาลกลับสั่งถอนประกัน เขาไม่ฟังเสียงของเราเลย เขาไม่ฟังเสียงของประชาชนเลย”

ภาพใบปอและเก็ท ขณะทำกิจกรรมประท้วงการประชุม APEC 2022 เมื่อช่วงเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา
ภาพจากไข่แมวชีส
X