เลื่อนนัดไต่สวนถอนประกัน “ทานตะวัน” เป็น 1 มี.ค. เผยสาเหตุการเรียกนัดไต่สวนสืบเนื่องจากศาลเห็นเองว่าฝ่าฝืนเงื่อนไข ด้านอัยการแถลงไม่ทราบว่าผู้ใดเป็นคนเริ่มกระบวนการไต่สวน

วันที่ 9 ม.ค. 2566 เวลา 9.00 น. ที่ศาลอาญา รัชดา นัดไต่สวนถอนประกันตัวคดีมาตรา 112 ของ “ตะวัน” ทานตะวัน ตัวตุลานนท์ นักกิจกรรมอิสระ กรณีไลฟ์สดหน้า UN ก่อนเวลาที่ขบวนเสด็จจะผ่านถนนราชดำเนินนอก เมื่อวันที่ 5 มี.ค. 2565 ซึ่งขณะนี้นางสาวทานตะวันได้รับการปล่อยชั่วคราวในคดีดังกล่าวอย่างมีเงื่อนไขอยู่ โดยผู้พิพากษาอธิบายว่าการเรียกไต่สวนในวันนี้สืบเนื่องมาจากเหตุจากการไปร่วมกิจกรรมในระหว่างการประชุม APEC 2022 เช่นเดียวกันกับ “เก็ท” โสภณ สุรฤทธิ์ธำรง นักกิจกรรมจากกลุ่มโมกหลวงริมน้ำ และ “ใบปอ” (สงวนนามชื่อสกุล) ซึ่งศาลนัดฟังคำสั่งถอนประกันในวันเดียวกัน และต่อมาศาลก็มีคำสั่งให้ถอนประกันทั้งสอง

เก็ท ใบปอ และตะวัน เดินทางมาศาลพร้อมกับครอบครัว โดยในวันนี้มีประชาชนและเจ้าหน้าที่จากองค์กรสิทธิมนุษยชนหลายองค์กรเข้าร่วมสังเกตการณ์คดีและให้กำลังใจนักกิจกรรมทั้งสามเป็นจำนวนมาก จนเต็มพื้นที่ห้องพิจารณาคดีที่ 912 นอกจากนี้ยังมีตำรวจศาลกว่า 7 นาย มาดูแลรักษาความปลอดภัยทั้งในและนอกห้องพิจารณา โดยมีการตั้งโต๊ะตรวจบัตรประชาชนและสัมภาระของทุกคนที่เข้าห้องพิจารณา ทั้งนี้ทุกคนที่ประสงค์จะเข้าห้องพิจารณา จะต้องลงชื่อไว้กับเจ้าหน้าที่ตำรวจศาลด้วย

หลังจากที่ พริษฐ์ ปิยะนราธร รองอธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา ออกนั่งพิจารณาและอ่านคำสั่งถอนประกันเก็ทกับใบปอเสร็จสิ้น และทั้งสองถูกนำตัวไปคุมขังที่ห้องขังใต้ถุนศาลอาญา ตะวันและประชาชนจึงทยอยเดินย้ายเข้าสู่ห้องพิจารณาคดีที่ 914 ซึ่งใช้ในการไต่สวนถอนประกัน

เวลา 11.00 น. “ทิม” พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกล และนายประกันในคดีของตะวัน เดินทางมาถึงห้องพิจารณาคดี ต่อมาศาลออกนั่งพิจารณาคดี โดยผู้พิพากษาซึ่งมาทำการไต่สวนถอนประกันตะวัน คือ พริษฐ์ ปิยะนราธร ที่มีคำสั่งถอนประกันเก็ทกับใบปอไปในเวลาก่อนหน้า

ศาลสอบถามพนักงานอัยการซึ่งเป็นโจทก์ว่า ในวันนี้ได้นำพยานหลักฐานเข้ามาไต่สวนเรื่องการกระทำผิดเงื่อนไขประกันตัวของตะวันหรือไม่ พนักงานอัยการจึงแถลงต่อศาลว่า ตนไม่ทราบเรื่องเกี่ยวกับการไต่สวน สำหรับกระบวนพิจารณาในวันนี้ไม่มีการแจ้งใดๆต่อพนักงานอัยการแต่อย่างใด และตนไม่ทราบข้อเท็จจริงในคดีนี้เลย พร้อมกันนั้นพนักงานอัยการท่านดังกล่าวยังได้แถลงต่อศาลด้วยว่าอยากให้ศาลทำคำสั่งหรือเอกสารแจ้งไปตามระบบเพราะมิเช่นนั้นอัยการก็ทำตัวไม่ถูก ไม่ทราบว่าต้องทำอย่างไร ซึ่งผู้พิพากษาที่ออกนั่งบัลลังก์ จึงกล่าวกับอัยการเจ้าของคดีว่าเรื่องนี้แม้โจทก์ไม่ได้ขอ แต่ศาลเห็นเอง ศาลมีอำนาจ และอัยการในคดีอื่นของเก็ท โสภณ และใบปอ ก็ได้เดินทางมาไต่สวน และทำหน้าที่ ตามที่ศาลได้มีคำสั่งให้เจ้าหน้าที่ศาลไปบอก อย่างไรก็ดี อัยการเจ้าของสำนวนของทานตะวัน ก็ยังยืนยันว่าตนไม่ทราบว่าจะต้องทำอะไร เนื่องจากเรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับตน และไม่ได้รับแจ้งมาก่อน และในวันนี้ก็ไม่ทราบเรื่องว่าเป็นเรื่องอะไรเลย

ผู้พิพากษาที่ขึ้นบนบัลลังก์จึงหันไปถามตำรวจว่า แล้วตำรวจล่ะ รู้อะไรบ้างหรือไม่

ในขณะเดียวกัน ทนายความจึงแถลงต่อศาลว่าตนก็ไม่ได้เตรียมตัวมาไต่สวนประกันในครั้งนี้เช่นกัน เนื่องจากทนายความยังไม่ทราบข้อเท็จจริงในเรื่องที่ตะวันกระทำผิดเงื่อนไข ผู้พิพากษาจึงแจ้งว่า แต่ข้อเท็จจริงก็คือพยานหลักฐานชุดเดียวกันกับคดีของเก็ทและใบปอ ทนายความจึงถามผู้พิพากษาว่า ท่านต้องการจะให้เอาเอกสารในคดีอื่นมาใช้กับกรณีของทานตะวันด้วยเลยหรือ ซึ่งทนายความแถลงความเห็นไปต่อผู้พิพากษาว่าเอกสารในคดีของเก็ทกับใบปอก็เป็นคดีอื่น ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับตะวัน และไม่มีความเกี่ยวพันกับการจะถอนประกันทานตะวันในการทำงานคดีของเก็ท โสภณและใบปอ เพราะฉะนั้นในวันที่พยานในคดีอื่นมาเบิกความเกี่ยวกับกรณีของเด็กสองคนดังกล่าวทนายความจึงไม่ได้ถามค้านหรือตรวจสอบรายละเอียดเกี่ยวกับนางสาวทานตะวันเลย

และในครั้งนี้ ทนายความแถลงว่า เนื่องจากตำรวจที่มาก็เป็นตำรวจของสน.อื่นโดยสิ้นเชิง คือ สน.นางเลิ้ง ซึ่งทนายความจะต้องขอใช้เวลาในการขอคัดถ่ายและขอตรวจสอบเอกสารที่จะส่งเข้ามาใช้กล่าวหานางสาวทานตะวัน เพื่อให้สามารถมีเวลาเตรียมตัวและเข้าใจข้อกล่าวหาของบุคคลที่ต้องการให้มีการไต่สวนถอนประกัน จึงขอเลื่อนคดีเพื่อไปคัดถ่ายเอกสารดังกล่าวและเตรียมตัวเพื่อต่อสู้คดี

ศาลเห็นว่ากรณีมีเหตุสมควรจึงอนุญาตให้เลื่อนไปนัดไต่สวนคำร้องขอถอนประกันตะวันในวันที่ 1 มี.ค. 2566 เวลา 10.00 น.

อย่างไรก็ตามก่อนที่ศาลจะมีคำสั่งอนุญาตให้เลื่อนนัดไต่สวนในคดีนี้ ทนายความได้แถลงและตั้งคำถามต่อศาลใน 3 ประเด็น ดังนี้

1.ทนายความตั้งคำถามต่อศาลว่า การขอให้เพิกถอนประกันในครั้งนี้เป็นกรณีที่ศาลมีความเห็นเอง ใช่หรือไม่ เพราะไม่ปรากฎว่า พนักงานสอบสวน หรืออัยการ เป็นผู้เริ่มต้นกระบวนการดังกล่าว

ผู้พิพากษาบนบัลลังก์ อธิบายต่อประเด็นนี้ให้ทนาย จำเลย ผู้กำกับดูแล และประชาชนฟังว่า กรณีนี้เกิดจากการที่ในคดีของเก็ทกับใบปอนั้น เจ้าหน้าที่ศาลยุติธรรมเป็นผู้ขอให้มีการเพิกถอนประกัน และต่อมาเมื่อพยานเอกสารที่ส่งมาในคดีดังกล่าวปรากฎศาลพบว่าตะวันเป็นผู้เข้าร่วมชุมนุมในระหว่างการประชุม APEC 2022 ศาลจึงเห็นว่าตะวันมีส่วนเกี่ยวข้องด้วย และให้มีการไต่สวนถอนประกันตะวันในภายหลัง

ทนายความแถลงว่าถ้าเป็นเช่นนี้ ก็แสดงว่าศาลก็น่าจะมีพยานหลักฐานอยู่ในมือแล้วว่าจำเลยกระทำผิดเงื่อนไขการประกันตัว คงไม่จำต้องอาศัยโจทก์และพนักงานสอบสวนขวนขวายหาพยานหลักฐานเพื่อประกอบการพิจารณา

ศาลจึงชี้แจงว่าที่ให้มีการไต่สวนขึ้น ก็เพื่อให้จำเลยได้มีโอกาสในการแก้ต่าง จะให้ศาลเห็นพยานเอกสารแล้วมีคำสั่งเลยก็จะถูกกล่าวหาว่าไม่เปิดโอกาสให้จำเลยแก้ต่าง และยังกล่าวต่อไปเพื่ออธิบายให้ผู้ที่อยู่ในห้องพิจารณาฟังอีกว่าโดยปกติในคดีอื่นพนักงานสอบสวนหรืออัยการมักเป็นผู้ทำคำร้องขอถอนประกันพร้อมไต่สวน แต่ในคดีนี้ศาลเห็นเองจึงให้มีการไต่สวนถอนประกัน ไม่เช่นนั้นคำสั่งเรื่องเงื่อนไขที่ศาลเคยสั่งไปก็ไม่มีประโยชน์

ในส่วนที่พนักงานอัยการและพนักงานตำรวจในคดีนี้ไม่ทราบเรื่องนั้น ศาลชี้แจงว่าทราบเรื่องของตะวันจากเอกสารในคดีเก็ทกับใบปอ และศาลเองได้เข้าใจผิดว่าโจทก์ในคดีนั้นเป็นโจทก์เดียวกับในคดีนี้ด้วย จึงเข้าใจว่าโจทก์รับทราบข้อเท็จจริงในคดีนี้แล้ว ซึ่งในความเป็นจริงนั้น โจทก์เป็นคนละคน แต่ศาลที่ไต่สวนเป็นคนเดียวกัน และภายหลังศาลก็แจ้งพนักงานอัยการว่าในคดีนี้ศาลจะออกหมายเรียกเจ้าพนักงานตำรวจมาเป็นพยาน และให้เจ้าพนักงานตำรวจเป็นผู้เบิกความเองโดยที่อัยการไม่ต้องซักถามก็ได้

2. กรณีการทำคำสั่งใดๆ ผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนที่เป็นผู้ขึ้นพิจารณาต้องเป็นผู้สั่งเอง ผู้บริหารศาลอาญามีอำนาจเป็นเพียงที่ปรึกษาเท่านั้น ตาม พ.ร.บ.พระธรรมนูญศาลยุติธรรม

ทนายความแถลงว่าการสั่งเรื่องใดๆ ควรเป็นผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนเท่านั้นที่สามารถทำคำสั่งได้ ผู้บริหารศาลอาญาเป็นเพียงแค่ที่ปรึกษา ซึ่งเป็นไปตามบทบัญญัติใน พ.ร.บ.พระธรรมนูญศาลยุติธรรม

ศาลยืนยันว่า การทำคำสั่งประกันตัวหรือเพิกถอนประกันนั้น เป็นอำนาจของผู้บริหารศาลอาญา และหากทนายความเห็นว่าการไต่สวนถอนประกันในครั้งนี้ไม่ชอบด้วยกฎหมายก็สามารถคัดค้านได้ แต่การอุทธรณ์ในเรื่องนี้ต้องทำหลังจากพิจารณาคดีเสร็จสิ้นแล้ว เพราะคำสั่งเช่นนี้เป็น “คำสั่งระหว่างพิจารณา”และต้องเป็นในกรณีที่ศาลมีคำสั่งไม่ให้ประกันเท่านั้น โดยยังกล่าวอีกว่าเคยมีคำวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์หลายครั้งหลายหนเกี่ยวกับกรณีเช่นนี้

นอกจากนี้ผู้พิพากษายังสอบถามว่า นางสาวทานตะวันยังต้องติดอีเอ็มอยู่หรือไม่ และนางสาวทานตะวันกับทนายจึงได้แจ้งว่ายังติดอยู่ ผู้พิพากษาคนดังกล่าว จึงพูดถึง กรณีอุทธรณ์คำสั่งเกี่ยวกับเงื่อนไขการปล่อยชั่วคราวของนางสาวทานตะวัน ว่าที่จริงก็ตั้งใจจะปลดอีเอ็มให้หลายๆคนอยู่แล้ว แต่กรณีของนางสาวทานตะวันนั้นได้ทำการอุทธรณ์คำสั่งยกคำร้องขอเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขการปล่อยชั่วคราว ซึ่งการกระทำดังกล่าวนั้น นางสาวทานตะวันมาผิดทาง และให้นางสาวทานตะวันดูตัวอย่างคนอื่นๆที่เมื่อได้รับการปล่อยชั่วคราวอย่างมีเงื่อนไข แล้วเมื่อออกมาก็ทำตัวได้เหมาะสม อาจจะมีโพสต์บ้างว่าอะไรดีไม่ดี แต่ก็ไม่ได้ออกมาทำอะไร

3. ทนายแถลงประเด็น “เงื่อนไข” ว่าการชุมนุมโดยสงบปราศจากอาวุธตามที่ได้รับการรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญสามารถทำได้ ไม่ผิดเงื่อนไขการประกันตัว เพราะคำสั่งของศาลในเรื่องเงื่อนไขก็ต้องเป็นไปตามกรอบของกฎหมาย

ในเรื่องนี้ศาลมีความเห็นว่า การชุมนุมตามรัฐธรรมนูญสามารถทำได้ แต่เป็นในกรณีที่ศาลไม่ได้กำหนดเงื่อนไขไว้ ศาลกล่าวว่ามิได้บอกว่าการกระทำของจำเลยผิดกฎหมาย แต่ผิดเงื่อนไขการประกันตัว โดยกล่าวอธิบายว่า สำหรับคนเหล่านี้ที่ถูกฟ้องและเข้ากระบวนการถูกฟ้องมานั้น เขามาสู่ศาลแล้วและได้ปล่อยไปโดยมีเงื่อนไข เพราะฉะนั้น จึงมีเงื่อนไขเป็นตัวกำหนด

ในขณะที่ทนายความและผู้ดูแลตะวัน ก็แถลงต่อศาลว่ามีความเห็นว่าการชุมนุมตามที่ได้รับการรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญสามารถทำได้ ไม่ผิดเงื่อนไขการประกันตัว และเป็นสิทธิพลเมือง โดยถึงแม้จำเลยจะเป็นผู้ถูกกล่าวหา แต่ก็ไม่ได้ถูกตัดสิทธิเลือกตั้งหรือสิทธิตามรัฐธรรมนูญไป

อย่างไรก็ตามศาลก็ยืนยันว่าเป็นเรื่องของการผิดเงื่อนไขที่สัญญาไว้ในการประกันตัว ไม่เกี่ยวข้องว่าจะผิดกฎหมายหรือไม่ เมื่อเงื่อนไขกำหนดว่าห้ามเข้าร่วมชุมนุมและก่อความวุ่นวายในบ้านเมือง ก็ต้องดูว่าการกระทำผิดเงื่อนไขข้างต้นหรือไม่ ไม่เกี่ยวกับสิทธิพลเมืองว่าสามารถประท้วงได้ กรณีนี้ศาลจะดูว่าชุมนุมวุ่นวายเกินไปหรือไม่ ถ้าพอรับได้ก็จะเสนอต่อผู้บริหารศาล และแม้สุดท้ายจะไม่ถอนประกัน แต่อย่างไรก็ต้องมีการตักเตือน

ย้อนอ่านข่าวการเลื่อนนัดไต่สวนก่อนหน้านี้ >>> ศาลนัดฟังคำสั่งถอนประกัน คดี ม.112 “เก็ท-ใบปอ” 9 ม.ค. 66 พร้อมไต่สวน “ตะวัน” ที่ยังไม่ได้รับหมายเรียก