112 วัน ของไผ่ในเรือนจำขอนแก่น

เมื่อวันที่ 11 เม.ย. 2560 ปรากฏข่าวตามหน้าหนังสือพิมพ์ เช่น ไทยรัฐ และโทรทัศน์ รายการเรื่องเล่าเช้านี้ว่า จตุภัทร์ บุญภัทรรักษา หรือ ไผ่ ดาวดิน เข้าข่ายหนีทหาร จากการที่สัสดีจังหวัดชัยภูมิเผยว่าที่ผ่านมา ไผ่หนีทหารมาหลายปีแล้ว ที่ผ่านมาไม่เคยยื่นเอกสารผ่อนผัน จากนี้จะต้องถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย

แต่ปรากฏว่า พริ้ม บุญภัทรรักษา แม่ของไผ่ ได้เดินทางไปยังที่ทำการสัสดีอำเภอภูเขียวในวันเดียวกับที่มีการนำเสนอข่าว เพื่อนำเอกสารไปชี้แจงให้ทางสัสดีได้ทราบว่า ไผ่ ไม่ได้หลบหนีการเกณฑ์ทหาร แต่ไผ่ได้สำเร็จการฝึกวิชาทหาร ชั้นปีที่ 3 โดยมีเอกสารสำคัญ สด.1 ใบขึ้นบัญชีทหารกองเกิน เพื่อเป็นหลักฐานยืนยัน แต่กลับไม่มีคำขอโทษใดๆ จากสัสดีผู้ให้ข่าวว่าไผ่หนีทหารแต่อย่างใด

ดูเหมือนว่านอกจากกระบวนการทางกฎหมายที่ไผ่ต้องเจอจากการถูกดำเนินคดี  112 จากการแชร์ข่าวพระราชประวัติของรัชกาลที่ 10 แล้ว สิ่งที่เกิดขึ้นมาโดยตลอดคือการกดดันด้วยวิธีการต่างๆ  เช่น รีบนำตัวไผ่กลับเรือนจำแยกกับผู้ต้องขังคนอื่นๆ เพื่อไม่ให้ไผ่ได้พบคนที่มารอเยี่ยมที่ศาล เป็นต้น ทั้งนี้ศูนย์ทนายความฯ ซึ่งได้ติดตามคดีนี้ตั้งแต่ต้นจึงได้รวบรวมสิ่งที่เกิดขึ้นนอกกระบวนการปกติกับไผ่ตลอด 112 วัน ที่ผ่านมา

  1. ไผ่ถูกดำเนินคดี 112 คนเดียว หลังแชร์บทความของ BBC ที่มีคนแชร์เกือบ 3,000 คน อ่าน ที่นี่
    • คนแจ้งความคือ นายทหารในขอนแก่นที่หลายครั้งจำกัดไม่ให้ไผ่แสดงออกในการคัดค้านรัฐประหาร
      .
      ………………………….
      .
  2. ก่อนคดีนี้ ไผ่เคยถูกจับมาแล้ว 4 ครั้ง มีคดี 4 คดี จากการแสดงออกโดยสันติเพื่อต้านรัฐประหาร และไม่เอาร่างรัฐธรรมนูญ
    • คดีครบรอบหนึ่งปีรัฐประหาร ณ อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ขอนแก่น (อยู่ในชั้นศาล)
    • คดี 14 ขบวนประชาธิปไตยใหม่ อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ถนนราชดำเนิน (อยู่ระหว่างสอบสวน)
    • คดีพูดเพื่อเสรีภาพ มหาวิทยาลัยขอนแก่น (อยู่ระหว่างสอบสวน)
    • คดีแจกใบปลิวรณรงค์ไม่รับร่างประชามิติ ตลาดสดภูเขียว จ.ชัยภูมิ (อยู่ในชั้นศาล)
      .
      ………………………….
      .
  3. หลังถูกจับ ไผ่ถูกเอาตัวไปสอบสวนนอกสถานีตำรวจ โดยไม่ให้ติดต่อคนใกล้ชิด อ่าน ที่นี่
    • ตำรวจจัดเตรียมทนายไว้ให้ แต่ไผ่ยืนยันใช้ทนายความที่ตนไว้วางใจ
    • ตำรวจเอาไผ่ไปขังที่สถานีตำรวจห่างไกล ไม่ใช่ท้องที่เกิดเหตุ 1 คืน ถูกตัดขาดจากพ่อ แม่ และเพื่อน
      .
      ………………………….
      .
  4. ไผ่ได้ประกันตัว 1 ครั้ง โดยครอบครัวต้องหาเงินสดมาวางประกันสูงถึง 400,000 บาท
    .
    ………………………………….
    .
  5. หลังได้ประกันแค่ 18 วัน ไผ่ถูกถอนประกัน อ่าน ที่นี่
    • นายทหารคนเดิมรวบรวมหลักฐานส่งตำรวจเพื่อให้ถอนประกัน
    • ศาลถอนประกันเพราะไผ่ไม่ลบข้อความที่เป็นคดี ใครจะรู้ว่า ถ้าไผ่ลบข้อความที่เป็นคดี ไผ่ก็อาจถูกถอนประกันเหมือนกัน ฐานยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน
    • ศาลถอนประกัน เพราะไผ่ใช้เสรีภาพแสดงความเห็นในโซเชียลมีเดีย โดยเฉพาะวิจารณ์กระบวนการยุติธรรม ถูกหาว่าเยาะเย้ยเจ้าพนักงาน ก่อให้เกิดความเสียหาย
    • ศาลถอนประกัน เพราะ ไผ่เย้ยหยันอำนาจรัฐ ทั้งที่ไผ่ไม่ได้เย้ยหยันอำนาจรัฐ และการเย้ยหยันอำนาจรัฐก็ไม่เป็นเหตุตามกฎหมายให้ถอนประกันได้
      .
      ………………………….
      .
  6. ไผ่อุทธรณ์ ขอให้ยกเลิกคำสั่งถอนประกัน แต่ศาลอุทธรณ์กลับยืนยันว่า ไผ่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อประเทศชาติ อ่าน ที่นี่
    • ไผ่ฎีกาต่อ ให้ศาลฏีกายกเลิกคำสั่งถอนประกัน ศาลฎีกาไม่รับ ให้คำสั่งศาลอุทธรณ์เป็นที่สุด
    • คำสั่งถอนประกันของศาลขอนแก่น ที่ประชาชนข้องใจว่า ไม่เป็นไปตามกรอบกฎหมาย และศาลอุทธรณ์รับรอง จึงไม่ถูกทบทวนโดยศาลสูง
      .
      ………………………….
      .
  7. ไผ่ยื่นประกันใหม่รวม 8 ครั้ง ศาลขอนแก่นปฏิเสธตลอด โดยอ้างอิงว่า ศาลอุทธรณ์เคยสั่งไม่ปล่อยชั่วคราวแล้ว ไม่มีเหตุให้เปลี่ยนแปลงคำสั่ง
    • ไผ่อุทธรณ์คำสั่งไม่ให้ประกันอีก 2 ครั้ง ล่าสุด ศาลอุทธรณ์ยืนยันว่า ไม่มีเหตุที่จะเปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม อ่าน ที่นี่
      …………………………

  8. การที่ไผ่ไม่ได้รับสิทธิในการประกันตัว ตั้งแต่ชั้นสอบสวนจนถึงชั้นพิจารณา เท่ากับว่า ไผ่ถูกศาลปฏิเสธสิทธิที่จะต่อสู้คดีอย่างเต็มที่ตามที่กฎหมายคุ้มครองไว้ด้วย
    .
    ………………………………..
  9. ศาลขอนแก่นเคยอนุญาตฝากขังไผ่ 1 ครั้ง โดยผิดระเบียบ
    • ทนายขอเพิกถอนกระบวนพิจารณาผิดระเบียบ เพราะไม่ได้ถามไผ่ แต่บันทึกว่า ถามแล้ว และไผ่ไม่คัดค้าน
    • ศาลจึงสอบถามไผ่ในเรือนจำผ่านจอภาพย้อนหลัง และสั่งว่ากระบวนพิจารณาชอบแล้ว
      .
      ………………………..
      .
  10. ศาลสั่ง ‘พิจารณาลับ’ 4 ครั้ง เมื่อครั้งไต่สวนถอนประกันและฝากขัง นับเป็นคดีแรกๆ ที่ไต่สวนฝากขังเป็นการ ‘ลับ’
    • ไผ่ให้ทนายออกจากห้องพิจารณา 2 ครั้ง หลังศาลยืนยันให้ไต่สวนฝากขังเป็นการ ‘ลับ’ เพราะทนายอยู่ก็ไม่มีความหมายอะไร เขาไม่เคยได้สิทธิอะไรอยู่แล้ว อ่าน ที่นี่
    • หน้าห้องพิจารณาที่แขวนป้าย ‘พิจารณาลับ’ จะมี รปภ.ศาล ที่แต่งชุดคล้ายทหาร พร้อมตำรวจ ยืนรักษาการณ์อย่างเข้มงวดทุกครั้ง อ่าน ที่นี่
    • มี 1 ครั้ง ที่มีสารวัตรทหารมายืนรักษาการณ์ทั้งในและนอกห้องพิจารณา ทั้งที่ปกติของศาลทั่วไป จะมีเพียง รปภ.ศาล เท่านั้น
      .
      …………………………
  11. ไผ่คัดค้านการฝากขังทุกครั้ง อ้างกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ แต่ศาลไม่เคยได้เอามาประกอบการพิจารณาเลย
    • ศาลขอนแก่นอนุญาตให้ฝากขังไผ่ไว้ในระหว่างสอบสวน 6 ครั้ง รวมขังไผ่ไว้ 49 วัน ก่อนที่อัยการจะฟ้องเป็นคดี แม้ว่าพนักงานสอบสวนจะให้การตะกุกตะกัก ไม่ได้แสดงเหตุผลเพียงพอที่จะขังไผ่ไว้
      .
      ………………………….
      .
  12. ศาลขอนแก่นไม่ส่งตัวไผ่ไปศาลอื่นในอีก 2 คดี ทำให้คดีอื่นของไผ่ล่าช้า
    • ไผ่ยังมีคดีประชามติที่ศาลจังหวัดภูเขียว และคดีครบรอบหนึ่งปีรัฐประหารที่ศาลทหารขอนแก่น แต่เมื่อถึงกำหนดนัดพิจารณาไม่มีการเบิกตัวไป ทำให้ไม่สามารถพิจารณาคดีไปพร้อมกันได้ และอาจทำให้ไผ่ติดคุกนานขึ้น อ่าน ที่นี่………………………….

  13. การเดินทางของไผ่ไปกลับเรือนจำ
    1. ไผ่ถูกตีตรวนด้วยโซ่ตอนออกมาศาล และถูกตรวจภายในเพื่อค้นหายาเสพติดตอนกลับเข้าเรือนจำ รวม 2 ครั้ง
    2. ไผ่มักจะถูกพาเข้าทางประตูหลังของศาลไม่เหมือนคนอื่น และถูกพากลับเรือนจำโดยเร็วคนเดียว ไม่ต้องรอกลับพร้อมผู้ต้องขังคนอื่นๆ
    3. ครั้งหลังๆ ที่ไผ่มาศาล มักถูกนำขึ้นห้องพิจารณาทันที ทำให้เพื่อนที่รออยู่ที่คุกใต้ศาลรอเก้อ
    4. ออกจากห้องพิจารณาก็ถูกนำตัวขึ้นรถกลับเรือนจำทันทีเช่นกัน โดยมีสารวัตรทหารซึ่งไม่มีหน้าที่ในการควบคุมตัวผู้ต้องขังที่เป็นพลเรือนมายืนควบคุมอยู่ด้วยอย่างน้อย 2 ครั้ง และเคยพูดคุกคามไผ่ 1 ครั้ง
    5. 2 ครั้ง ที่ตำรวจหรือ รปภ.ศาลเร่งนำตัวไผ่ออกจากห้องพิจารณา ทั้งที่ศาลอนุญาตให้ไผ่ได้หารือกับทนายก่อน 1 ครั้งสำเร็จ แต่อีกครั้งไผ่และทนายไม่ยอม อ่าน ที่นี่
      .
       …………………””…….
             
  14. เพื่อนนักศึกษาที่ร้องเพลง อ่านบทกวี ให้กำลังใจไผ่และเรียกร้องความเป็นธรรมในกระบวนการยุติธรรมหน้าป้ายศาลขอนแก่น 7 คน ถูก ผอ.ศาล ดำเนินคดีละเมิดอำนาจศาล
    • ศาลนัดไต่สวนคดีละเมิดอำนาจศาลวันที่ 24 เม.ย.60 อ่าน ที่นี่
      .
      ……………………………
      .
  15. ศาลไม่ให้ประกันออกไปสอบวิชาสุดท้าย ไม่สั่งให้ผู้คุมพาไผ่ไปสอบที่มหา’ลัย กรมคุ้มครองสิทธิ, เรือนจำ, มข. ไม่ดำเนินการอะไร อ่าน ที่นี่
    • สุดท้ายไผ่ต้องลงทะเบียนสอบใหม่ แล้วขออนุเคราะห์เรือนจำ ให้ประสานงาน มข. และได้สอบในเรือนจำในที่สุด
    • ไผ่ได้สอบโดยไม่ได้เตรียมตัวก่อน แต่เรือนจำและมหาวิทยาลัยกลับได้ผลงานครั้งนี้
      .
      ………………………….
      .
  16. การเข้าเยี่ยมไผ่ที่เรือนจำเป็นเรื่องที่มีความยุ่งยาก เพราะระเบียบการเยี่ยมที่เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา (เฉพาะไผ่) ปกติคนเยี่ยมต้องมีสำเนาบัตรของพ่อหรือแม่ผู้ต้องขัง แต่บางวันเจ้าหน้าที่ก็แจ้งว่า แม่ไผ่ต้องพาเข้าเอง บางวันก็ขอสำเนาทะเบียนบ้านด้วย
X