‘ฟังเสียงคนที่อยากให้เกิดนิรโทษกรรม’ ชวนคนหลากหลายกลุ่มพูดถึงกฎหมายนิรโทษกรรม ในงาน “9 เมษา พาส่งใจให้นิรโทษกรรม”

เมื่อวันที่ 9 เม.ย. 2568 เวลา 16.00 น. ที่หน้าอาคารรัฐสภา บริเวณฝั่งลานประชาชน เครือข่ายนิรโทษกรรมประชาชนจัดงาน “9 เมษา พาส่งใจให้นิรโทษกรรม” ร่วมจับตาสภาผู้แทนราษฏรในวาระการพิจารณาร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรมประชาชน โดยมีวงเสวนาเรื่อง ‘ชีวิตของผู้ถูกดำเนินคดี’ และ ‘ชีวิตของผู้ต้องขัง’ รวมทั้งกิจกรรม ‘ฟังเสียงคนที่อยากให้เกิดนิรโทษกรรม’ ร่วมผลักดันร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรมประชาชน ที่เสนอโดยประชาชน 35,905 รายชื่อ เพื่อให้คดีความตามมาตรา 112 รวมอยู่ในเงื่อนไขได้รับการนิรโทษกรรม

หลังจากกิจกรรมวงเสวนาทั้งสองวงในเรื่อง ‘ชีวิตของผู้ถูกดำเนินคดี’ และ ‘ชีวิตของผู้ต้องขัง’ เสร็จสิ้น กิจกรรมยังคงดำเนินต่อไปในช่วง “ฟังเสียงคนที่อยากให้เกิดนิรโทษกรรม” ชวนผู้คนจากหลากหลายกลุ่มมาร่วมพูดถึงประเด็นการนิรโทษกรรม โดยมีผู้คนที่มาร่วมพูดตามลำดับ ดังนี้ อัครชัย ชัยมณีการเกษ, สุรพศ ทวีศักดิ์, “ไหม” ธนพร วิจันทร์, ตัวแทนจากกลุ่มไฟรามทุ่ง, สมยศ พฤกษาเกษมสุข, ตัวแทนจากกลุ่มแนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม และ “อาเล็ก” โชคดี ร่มพฤกษ์ โดยมีประเด็นสำคัญที่น่าสนใจดังนี้

อัครชัย: ฉายภาพลักษณ์สถานการณ์ด้านสิทธิที่รัฐบาลไทยสร้างให้โลกเห็น

อัครชัย ชัยมณีการเกษ หัวหน้าฝ่ายรณรงค์ระหว่างประเทศ ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน พูดในประเด็น ‘สังคมโลกมองอย่างไรกับนิรโทษกรรมประชาชน’

ปัจจุบันประเทศไทยเข้าไปเป็นหนึ่งในสมาชิกคณะมนตรีสิทธิมนุษยชน แห่งองค์การสหประชาชาติ (HRC) หมายความว่าประเทศไทยได้ให้คำมั่นสัญญาว่าจะทำตามพันธกรณีระหว่างเทศที่เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน แต่หลาย ๆ ท่านก็รู้ดีว่าภายหลังจากที่ประเทศเราได้เป็นสมาชิกแล้ว ก็ยังเกิดเหตุการณ์ต่าง ๆ ตามมา

ล่าสุดผู้เชี่ยวชาญพิเศษขององค์การสหประชาชาติ ก็ให้ความเห็นชัดเจนในแถลงการณ์เมื่อวันที่ 30 ม.ค. 2568 เรียกร้องให้ประเทศไทยยกเลิกกฎหมายมาตรา 112 โดยทันที เนื่องจากขัดต่อหลักกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ และเรียกร้องให้รัฐบาลไทยหยุดดำเนินคดีการเมืองกับประชาชน

นอกจากนั้นยังมีรัฐสภายุโรปออกมติเร่งด่วนเกี่ยวกับสถานการณ์สิทธิมนุษยชนทั่วโลก ซึ่งประเทศไทยเป็นหนึ่งในนั้น โดยแสดงความกังวลอย่างยิ่งยวดในการใช้มาตรา 112 กับประชาชน ตลอดจนการยุบพรรคก้าวไกล และการส่งตัวผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์กลับประเทศจีน

“นี่คือภาพลักษณ์ที่รัฐบาลไทยกำลังสร้างให้กับโลก และนี่คือสิ่งที่โลกมองมายังประเทศไทยในตอนนี้” อัครชัยกล่าว

สุรพศ: นิรโทษกรรมรวมคดี 112 มีอย่างเดียวที่ต้องเสียไปคือ ‘ความเป็นเผด็จการล้าหลัง’

สุรพศ ทวีศักดิ์ หรือนักปรัชญาชายขอบ พูดถึงประสบการณ์ในวันที่ 28 มี.ค. 2568 ที่ผ่านมา เขามีโอกาสได้ไปสังเกตการณ์การพิจารณาคดีละเมิดอำนาจศาลของอานนท์ นำภา ก็พบว่าศาลไม่ได้เบิกตัวอานนนท์ขึ้นมาที่ห้องพิจารณา และได้ทราบจากทนายว่าผู้พิพากษาไม่อนุญาตให้เบิกตัวอานนท์ และไปอ่านคำพิพากษาที่ห้องเวรชี้ใต้ถุนศาล อานนท์เลยถอดเสื้อประท้วงอีกครั้ง และเขย่าตรวนที่ขาตัวเองให้กระทบพื้นเป็นเสียงดังจนเท้าเป็นแผล ซึ่งวันดังกล่าวมีเพื่อนหลายคนมารอเจออานนท์ แต่ก็ไม่ได้เจอ

“ผมรู้สึกโกรธมากในวันนั้น มันมีภาษาทางการที่เรียกว่า ‘ศาลที่เคารพ’ แต่ศาลไม่เคารพประชาชน ไม่เห็นหัวประชาชน เราไม่มีตัวตนอยู่ตรงนั้นเลย” สุรพศกล่าว

จากนั้นสุรพศชวนถกคิดข้อดีและข้อเสียจากการนิรโทษกรรมโดยรวมคดีมาตรา 112 ซึ่งผู้ที่จะได้รับผลประโยชน์คือสถาบันกษัตริย์, รัฐสภา, พรรคการเมือง และสถาบันตุลาการ ส่วนสิ่งที่จะสูญเสียไปนั้นมีเพียงโซ่ตรวนความเป็นเผด็จการล้าหลัง ที่จะทำให้ไทยกลับกลายเป็นประเทศอารยะ

ไหม ธนพร: เหตุการณ์ผ่านมา 4 ปี เพิ่งจะมีคำสั่งฟ้อง จะเป็นการนิรโทษกรรมอย่างไร

จากนั้นมี “ไหม” ธนพร วิจันทร์ พูดยืนยันว่า ประชาชนยังต้องการนิรโทษกรรมคดีทางการเมือง รวมคดีมาตรา 112 ด้วย และถามไปถึงทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ว่า เคยแสดงความจริงใจใดถึงการนิรโทษกรรมประชาชนบ้าง สิ่งแรกที่สามารถทำได้คือ คดีที่อยู่ในชั้นตำรวจและอัยการก็ไม่ต้องสั่งฟ้องแล้ว แต่ล่าสุดคดีจากการชุมนุมในช่วงปี 2564 เวลาผ่านไป 4 ปีเพิ่งถูกนำมาฟ้อง เรียกว่าเป็นการนิรโทษกรรมอย่างไร

“ถ้ารัฐบาลจริงใจอยากทำนิรโทษกรรม คุณต้องเปิดพื้นที่ให้ทุกคนได้แสดงความคิดเห็นได้ว่าประเทศนี้เป็นของพวกเขา เขาอยากเห็นประเทศนี้เป็นอย่างไร ความเห็นทางการเมืองต้องแสดงออกได้ทุกคน” ธนพรกล่าว

วันนี้หลายคนแต่งตัวเตรียมไปนำเสนอหลักการในรัฐสภาก็ยังไม่ได้พูด ธนพรคิดว่าตอนนี้หมดเวลาแล้วที่จะหลอกลวงประชาชนกลับไปกลับมา เธออยากสื่อสารไปว่า นิรโทษกรรมประชาชนต้องเข้าสภาและเชิญพวกเราเข้าไปพูดคุยว่าทำไมพวกเราต้องนิรโทษกรรมประชาชน

ตัวแทนกลุ่มไฟรามทุ่งย้ำ เพื่อน 48 คน ในเรือนจำไม่ใช่จำนวนที่น้อย และพวกเขาต้องได้ออกมา

ตัวแทนกลุ่มไฟรามทุ่งกล่าวว่า ปัจจุบันมีผู้ต้องขังอยู่ในเรือนจำ 48 คน ไม่ใช่จำนวนที่น้อย และพวกเขาจะต้องได้ออกจากเรือนจำ

“ตอนนั้นพวกเราออกมาสู้เพื่อทวงความยุติธรรมให้คุณทักษิณ เสื้อแดงออกมาตาย คนโดนคดีกันมากมาย พรรคเพื่อไทยลืมแล้วเหรอ นิรโทษกรรมมันหายไปไหน” ตัวแทนกลุ่มไฟรามทุ่งกล่าว พร้อมกับบอกว่า มากกว่าครึ่งหนึ่งที่ประเทศไทยเคยมีการนิรโทษกรรมมาแล้ว นั้นเป็นการนิรโทษกรรมให้คณะรัฐประหาร แต่กับประชาชนที่แสดงออกอย่างสุจริตกลับถูกดำเนินคดีเข้าเรือนจำ

กฎหมายนิรโทษกรรมต้องเข้าสู่สภา และไม่ถูกเลื่อนการพิจารณาออกไป คนทุกสีเสื้อต้องได้รับการนิรโทษกรรม ไม่ว่าจะมีความเห็นทางการเมืองต่างกันแค่ไหน ประเทศไม่แตกแยกและกลับเข้าสู่สภาวะปกติ

สมยศ: พรรคเพื่อไทยเคยหาเสียง ‘ปล่อยนักโทษการเมืองทุกคน’ แต่วันนี้ยังไม่เกิดขึ้นจริง

สมยศ พฤกษาเกษมสุข เล่าว่า เขาถูกดำเนินคดีมาตรา 112 อยู่อีก 2 คดี ได้แก่ คดีชุมนุม 19 กันยาทวงอำนาจคืนราษฎร และคดีจากการปราศรัยที่หน้าราบ 11 ซึ่งถ้าหากมีการตัดสินคดีแล้วก็อาจต้องเข้าเรือนจำในเดือนมิถุนายน 2568 นี้ การพูดครั้งนี้จึงอาจเป็นการพูดครั้งสุดท้ายของเขาที่มีอิสรภาพอยู่ข้างนอก

สมยศจำได้ว่า เมื่อช่วงเลือกตั้งปี 2566 พรรคเพื่อไทยเคยหาเสียงไว้ว่า ‘ถ้าได้เป็นรัฐบาลจะขอความเมตตาต่อศาลให้ปล่อยนักโทษการเมืองทุกคน’ วันนี้ก็เห็นว่ากฎหมายนิรโทษกรรมประชาชนยังไม่ผ่านความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎรไปได้ ซึ่งเป็นการบกพร่องต่อหน้าที่อย่างรุนแรง ไม่ทำในสิ่งที่เคยพูดไว้ สุดท้ายสมยศย้ำว่า ยังพอมีเวลาที่จะพิจารณากฎหมายนิรโทษกรรมรวมคดีมาตรา 112

‘ประชาธิปไตย ต้องไปควบคู่กับความยุติธรรมในสังคม’

ตัวแทนจากกลุ่มแนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม พูดว่า ที่ทุกคนมาในวันนี้ก็เพื่อรวมตัวกันส่งเสียงให้มีนิรโทษกรรมประชาชนเกิดขึ้น แต่บางทีที่เกิดข้อครหาขึ้นว่าอาจเป็นการเอื้อประโยชน์ให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง จึงอยากมาย้ำเตือนว่า การนิรโทษกรรมประชาชนก็เป็นส่วนหนึ่งในการปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม เพราะประชาธิปไตยจำเป็นต้องไปควบคู่กับความยุติธรรมในสังคมด้วย

สถานการณ์ที่เป็นอยู่ตอนนี้มีคนถูกดำเนินคดีมากมาย ชี้ให้เห็นว่าประเทศไทยยังไม่เข้าสู่ประชาธิปไตยเต็มใบแม้จะมีการเลือกตั้งและรัฐบาลพลเรือนแล้วก็ตาม เขาได้เข้าไปมีส่วนร่วมกับกลุ่มล้อการเมืองก็พบว่า ยังถูกรัฐสอดส่องคุกคามแม้จะเป็นการทำงานศิลปะ

เขาอยากให้สังคมส่วนรวมช่วยสื่อสารให้มีนิรโทษกรรมประชาชน คืนเสรีภาพทางความคิด ปล่อยผู้ต้องขังออกจากเรือนจำ ส่งเสียงถึงพรรคเพื่อไทยจริงจังในการปฏิรูปให้เกิดประชาธิปไตยขึ้นจริง เริ่มจากการนิรโทษกรรมประชาชน

ศิลปินเพลงเพื่อราษฎร แต่งเพลงควบคู่การเคลื่อนไหว ‘นิรโทษกรรมต้องรวม 112’

“อาเล็ก” โชคดี ร่วมพฤกษ์ ศิลปินเพลงเพื่อราษฎร ผู้ขึ้นกล่าวพูดคนสุดท้ายในกิจกรรมนี้เล่าว่า เขาไปร่วมชุมนุมทุกที่เพื่อเป็นหนึ่งในจำนวนนับของผู้ชุมนุมเหล่านั้น จนถูกดำเนินคดีไปมากกว่า 40 คดี

เขาเห็นว่า ถึงแม้ในเรื่องนิรโทษกรรมแม้จะเป็นความหวังที่ริบหรี่ เพราะอย่างไรเขาก็อ้างและปัดตกจนได้ แต่ก็ยังมีความหวังอยู่ ตอนนี้เขาฝากชีวิตที่เหลือไว้กับประชาชน และฝากติดตามช่อง YouTube ซึ่งเขาได้แต่งเพลงไว้หลายร้อยเพลงควบคู่ไปกับทุกสถานการณ์ และเพลงสุดท้ายที่ทำไว้คือเพลงนิรโทษกรรมต้องรวม 112

หลังจากกิจกรรมข้างต้นเสร็จสิ้น ต่อมามี สส.พรรคประชาชน ซึ่งประกอบด้วย “ทนายแจม” ศศินันท์ ธรรมนิฐินันท์, พุธิตา ชัยอนันต์ และพนิดา มงคลสวัสดิ์ ออกมาร่วมพูดคุยกับประชาชนถึงสถานการณ์ในรัฐสภา และให้คำมั่นกับประชาชนว่าจะผลักดันกฎหมายอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะเรื่องที่ละเอียดอ่อนอย่างคดีมาตรา 112 โดยให้คำมั่นสัญญาว่าจะไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

และกิจกรรมสุดท้าย ตัวแทนเครือข่ายนิรโทษกรรมร่วมอ่านแถลงการณ์ข้อเรียกร้อง และเชิญชวนประชาชนไปทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์โดยการผูกริบบิ้นสีขาวที่บริเวณประตูฝั่ง สส. และมีการแสดงดนตรีจากวงสามัญชนก่อนจบกิจกรรมในคืนวันที่ 9 เม.ย. 2568

อย่างไรก็ตาม สำหรับร่างกฎหมาย พ.ร.บ.นิรโทษกรรม ทั้ง 4 ฉบับ ซึ่งรวมไปถึงฉบับของภาคประชาชน ถึงแม้ว่าจะถูกเสนอเลื่อนขึ้นมาพิจารณาในสภาผู้แทนราษฎรในวันที่ 9 เม.ย. 2568 แต่ในวันดังกล่าวการเสนอญัตติด่วนด้วยวาจาให้สภาฯ พิจารณาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจากนโยบายการขึ้นภาษีของสหรัฐอเมริกา จนร่างกฎหมายนิรโทษกรรมไม่อาจพิจารณาได้ทันในสมัยการประชุมนี้

เครือข่ายนิรโทษกรรมประชาชนจึงแถลงยืนยันว่า เรื่องนิรโทษกรรมเป็นหนึ่งในเรื่อง “เร่งด่วน” เสมอมา เพื่อเปิดประตูสู่การแก้ไขความขัดแย้งยาวนานกว่า 2 ทศวรรษ อย่างไรก็ตาม ร่างกฎหมายนิรโทษกรรม 4 ฉบับ ยังคงค้างอยู่ในวาระการประชุม ซึ่งเครือข่ายนิรโทษกรรมฯ เรียกร้องว่า จะต้องถูกนำเข้าพิจารณาทันทีหลังเปิดประชุมสภาฯ สมัยถัดไปในเดือนกรกฎาคม 2568