ฟ้อง ม.116 “ครูใหญ่-จัสติน” ปราศรัย “ประเทศนี้เป็นของราษฎร-ปฏิรูปสถาบันกษัตริย์” ที่อุดรฯ ปี 63 ศาลให้ประกันไม่ต้องวางหลักประกัน

13 มิ.ย. 2565 เวลา 14.10 น. “ครูใหญ่” อรรถพล บัวพัฒน์ และ “จัสติน” ชูเกียรติ แสงวงค์ 2 นักกิจกรรมกลุ่ม “ราษฎร” พร้อมทนายความและ ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคก้าวไกล เดินทางไปที่ศาลจังหวัดอุดรธานี ในนัดส่งฟ้องคดีตามมาตรา 116 จากการปราศรัยในกิจกรรม “กฐินราษฎร์ตลาดหลวง” ในตัวเมืองอุดรฯ เมื่อวันที่ 22 ต.ค. 2563

เมื่อเดินทางถึงศาล เจ้าหน้าที่จากสำนักงานอัยการจังหวัดอุดรฯ และเจ้าหน้าที่ศาลได้เข้ามารับตัว ก่อนนำตัวไปยังห้องขังด้านหลังศาล อรรถพลแสดงความสงสัยว่า ทนายกำลังยื่นประกัน ทำไมไม่ให้ไปรอในห้องพิจารณา เจ้าหน้าที่ตอบเพียงว่า ต้องไปรอที่ห้องขัง พร้อมกล่าวว่า ใช้เวลาไม่นานหรอก ให้เจ้าหน้าที่เตรียมเอกสารก่อน

จากนั้นทนายความได้ยื่นคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราวอรรถพลและชูเกียรติระหว่างพิจารณาคดี โดยใช้ตำแหน่ง ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคก้าวไกล 2 คน คือ อภิชาติ ศิริสุนทร และทวีศักดิ์ ทักษิณ เป็นหลักประกัน ทั้งนี้ อัยการไม่ได้คัดค้านการปล่อยตัวชั่วคราวจำเลยมาในคำฟ้อง

อรรถพลและชูเกียรติถูกคุมขังอยู่กว่า 2 ชั่วโมง ระหว่างนั้น ศาลได้วีดิโอคอนเฟอเรนซ์จากห้องพิจารณามาที่ห้องขังด้านหลังศาลเพื่ออ่านคำฟ้องโดยสรุปให้ฟังและถามคำให้การเบื้องต้น ทั้งสองยืนยันให้การปฏิเสธ ศาลจึงนัดคุ้มครองสิทธิ สอบคำให้การ และตรวจพยานหลักฐานในวันที่ 3 ส.ค. 2565 เวลา 09.00 น.

ราว 16.30 น. ศาลมีคำสั่งปล่อยตัวชั่วคราวนักกิจกรรมทั้งสอง โดยไม่ต้องวางหลักประกัน แต่ให้จำเลยทำสัญญาประกันตนเอง หากผิดสัญญาไม่มาศาลตามนัด ปรับคนละ 100,000 บาท

คดีนี้ ศาลจังหวัดอุดรฯ ได้อนุมัติออกหมายจับอรรถพลและชูเกียรติเมื่อวันที่ 24 พ.ย. 2563 ในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116 วันต่อมา ชุดสืบสวนของตำรวจนครบาล (บก.สส.บช,น.9) ก็เข้าจับกุมอรรถพลที่โรงแรมแห่งหนึ่งย่านมักกะสัน กรุงเทพฯ ในช่วงเย็นวันที่ 25 พ.ย. 2563 ซึ่งกลุ่ม “ราษฎร” มีการนัดหมายชุมนุม #25พฤศจิกาไปSCB ก่อนควบคุมตัวไปดำเนินคดีที่ สภ.เมืองอุดรฯ กลางดึกคืนวันเดียวกัน ขณะที่ชูเกียรติเข้ามอบตัวเมื่อวันที่ 30 พ.ย. 2563 หลังจากทราบว่า ถูกออกหมายจับในคดีนี้ด้วย ทั้งสองได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวระหว่างสอบสวนหลังถูกส่งฝากขังโดยไม่ต้องวางหลักประกัน นอกจากนี้ ศาลยังยกคำร้องฝากขังอรรถพลในครั้งที่ 3 ด้วย

หลังครบกำหนดฝากขังชูเกียรติ 48 วัน อัยการไม่ได้ยื่นฟ้อง กระทั่งกว่า 1 ปีถัดมา อัยการจึงนัดหมายอรรถพลและชูเกียรติมาเพื่อส่งฟ้องศาล ก่อนเลื่อนนัดถึง 2 ครั้ง ทำให้ชูเกียรติต้องเสียค่าใช้จ่ายโดยไม่จำเป็น เนื่องจากได้จองตั๋วเครื่องบินไป-กลับไว้ล่วงหน้าแล้วทั้งสองครั้ง โดยครั้งหลังเขาเดินทางมาถึงอุดรฯ แล้วจึงรู้ว่าอัยการยังเรียงคำฟ้องไม่เสร็จ

*ชูเกียรติขณะขึ้นปราศรัย ก่อนถูกออกหมายจับ*

คำฟ้องที่อัมรินทร์ ศุภกิจจารักษ์ พนักงานอัยการจังหวัดอุดรธานี ยื่นฟ้องต่อศาลนั้น กล่าวหาอรรถพลและชูเกียรติในฐานความผิดเดียวคือ “ร่วมกันทำให้ปรากฏแก่ประชาชนด้วยวาจา หนังสือหรือวิธีอื่นใด อันมิใช่เป็นการกระทําภายในความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ หรือมิใช่เพื่อแสดงความคิดเห็นหรือติชมโดยสุจริต เพื่อให้เกิดความปั่นป่วนหรือกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชนถึงขนาดที่จะก่อความไม่สงบขึ้นในราชอาณาจักร” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116 โดยบรรยายฟ้องใจความโดยสรุปว่า

จําเลยทั้งสองเป็นแกนนําผู้เข้าร่วมชุมนุมได้กระทําความผิดต่อกฎหมายหลายกรรมโดยขึ้นเวทีปราศรัยในหลายพื้นที่ของประเทศ มีการเคลื่อนไหวเชื่อมโยงกับแกนนําอื่นในหลายพื้นที่ กล่าวคือ

ระหว่างวันที่ 19 – 22 ต.ค. 2563 จําเลยทั้งสองกับพวกอีกหลายคนได้ร่วมกันชักชวนให้ประชาชนทั่วไปเข้าร่วมเดินขบวนและชุมนุมเคลื่อนไหวเรียกร้องทางการเมืองในกิจกรรม “กฐินราษฎร์ ตลาดหลวง” ผ่านทางเฟซบุ๊กชื่อเพจ “อุดรพอกันที – UDDONE” และอีกหลายกลุ่ม โดยนัดหมายเดินขบวนไปตามถนนและชุมนุมปราศรัยที่วงเวียนอนุสาวรีย์กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีลาออก ให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ และให้มีการปฏิรูปสถาบันกษัตริย์

เป็นเหตุให้มีประชาชนเข้าร่วมเดินขบวนและชุมนุมตามที่จําเลยทั้งสองกับพวกได้โฆษณาชักชวนดังกล่าวเป็นจํานวนหลายร้อยคน โดยมีประชาชนผู้เข้าร่วมได้ถือป้ายข้อความว่า “รอยัลลิสต์มาร์เก็ตเพลสอุดรธานี” ซึ่งสื่อความหมายทํานองว่า ที่นี่ไม่ต้องการให้มีสถาบันกษัตริย์ และมีคนถือธงชาติมีข้อความบนธงว่า “REPUBLIC OF THAILAND” ซึ่งสื่อความหมายทํานองว่า ต้องการให้ประเทศไทยปกครองในระบอบสหพันธรัฐหรือสาธารณรัฐ อันอันมิใช่การกระทําภายในความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ เพื่อให้เกิดความปั่นป่วนหรือกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชนถึงขนาดที่จะก่อความไม่สงบขึ้นในราชอาณาจักร

คำฟ้องระบุอีกว่า จําเลยทั้งสองกับพวกได้ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันปราศรัยโดยได้ทําให้ปรากฏด้วยวาจาแก่ประชาชนผู้เข้าร่วมชุมนุมและผู้ที่ได้ดูไลฟ์สด โดยถ้อยคําปราศรัยของจําเลยทั้งสองพาดพิงเปรียบเปรยถึงสถาบันกษัตริย์ในทางที่มิบังควร กล่าวหารัฐบาลและสถาบันกษัตริย์ว่าเป็นเผด็จการศักดินา สถาบันกษัตริย์ค้ำยันเผด็จการ ค้ำยันศักดินา รัฐบาลนี้ก็ขยายพระราชอํานาจของสถาบันกษัตริย์อย่างกว้างขวาง โดยมีการโอนทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ไปเป็นทรัพย์สินส่วนพระองค์ ทรัพย์สินที่กษัตริย์และราษฏรเคยใช้ร่วมกันอย่าง เช่น สนามหลวง กลายเป็นของกษัตริย์แต่เพียงผู้เดียว สถาบันพระมหากษัตริย์มีกองกําลังทหารเป็นของตนเอง

อัยการอ้างว่า การกระทําของจําเลยทั้งสองกับพวกดังกล่าวเป็นการใช้สิทธิเสรีภาพที่เป็นปฏิปักษ์ต่อหน้าที่พลเมืองตามรัฐธรรมนูญ ทําให้สถาบันกษัตริย์เสื่อมเสียพระเกียรติยศ ประชาชนเสื่อมศรัทธา โดยจําเลยทั้งสองกับพวกได้ร่วมกันกระทําเพื่อให้เกิดความกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชนถึงขนาดที่จะก่อความไม่สงบขึ้น เพื่อให้ประชาชนล่วงละเมิดกฎหมายแผ่นดินหรือรัฐบาลโดยใช้กําลังมวลชลข่มขืนใจ อันมิใช่เป็นการกระทําภายในความมุ่งหมายของรัฐธรรมนูญ และมิใช่เพื่อแสดงความคิดเห็นหรือติชมโดยสุจริต

อัยการยังแนบท้ายคำฟ้องด้วยถอดเทปคำปราศรัยของอรรถพลและชูเกียรติในวันเกิดเหตุยาวกว่า 6 หน้ากระดาษมาด้วย

สำหรับเหตุในคดีนี้ ย้อนไปเมื่อวันที่ 22 ต.ค. 2563 กลุ่ม “อุดรพอกันที” ร่วมกับนักเรียนกลุ่ม “อุดรพิทย์ไม่ยอมเป็นทาส” และ “RN ปฏิวัติ” จัดชุมนุม #กฐินราษฎร์ตลาดหลวง บริเวณอนุสาวรีย์กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เพื่อสนับสนุน 3 ข้อเรียกร้องของคณะราษฎร รวมทั้งเรียกร้องให้ปล่อยคนที่ถูกจับและยกเลิก พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ โดยชูเกียรติได้ขึ้นปราศรัยเรียกร้องให้ประชาชนออกมาต่อสู้เพื่อให้สังคมมีความเท่าเทียมและรัฐสวัสดิการ โดยย้ำว่า ประเทศนี้เป็นของราษฎร ด้านอรรถพลได้ปราศรัยถึงข้อเรียกร้องให้ปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ โดยยํ้าว่าปฏิรูปไม่ใช่การล้มล้าง

นอกจากคดีนี้แล้ว หลังการชุมนุมผ่านไป 1 ปีกว่า ราวเดือนมีนาคมที่ผ่านมา พนักงานสอบสวน สภ.เมืองอุดรฯ ยังออกหมายเรียกผู้ปราศรัยอีก 1 ราย มาดำเนินคดีตามมาตรา 112 ปัจจุบันสำนวนการสอบสวนยังอยู่ในการพิจารณาของพนักงานอัยการ