สันติบาลควบคุมตัว “ลูกหนัง” นักกิจกรรมอิสระนาน 7 ชั่วโมง บังคับเซ็นข้อตกลงไม่โพสต์-แชร์ข้อความวิจารณ์สถาบันกษัตริย์

26 ส.ค. 2565 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนได้รับแจ้งจาก “ลูกหนัง” (นามสมมติ) นักกิจกรรมอิสระ อายุ 21 ปี ว่า ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจสันติบาลจำนวน 4-5 คน ควบคุมตัวไปยังกองบังคับการตำรวจสันติบาล เพื่อให้ลงนามในเอกสารข้อตกลงที่ว่าจะไม่โพสต์หรือแชร์ข้อความวิพากษ์วิจารณ์สถาบันกษัตริย์ในเฟซบุ๊กส่วนตัว

.

ลูกหนังเล่าว่า ในวันที่ 26 ส.ค. 2565 เวลา 06.00 น. โดยประมาณ เจ้าหน้าที่ตำรวจสันติบาลจำนวน 4-5 นาย ขับกระบะมีสัญลักษณ์ตราโล่ 2 คัน มาที่บ้าน เมื่อเจอกับยายของลูกหนัง ตำรวจนายหนึ่งก็เปิดไอแพดให้ยายดูภาพโพสต์และการแชร์ต่างๆ ในเฟซบุ๊กส่วนตัวของลูกหนังซึ่งตำรวจได้แคปหน้าจอไว้ แล้วบอกยายว่า พวกเขามาที่บ้านนี้เพราะต้องการพูดคุยกับลูกหนังเกี่ยวกับโพสต์ดังกล่าว

เมื่อลูกหนังออกไปพบ ทางเจ้าหน้าที่ตำรวจก็แจ้งว่า จะควบคุมตัวลูกหนังไปที่กองบังคับการตำรวจสันติบาล เพื่อพูดคุยและเซ็นเอกสารข้อตกลงเกี่ยวกับการโพสต์และแชร์ข้อความวิพากษ์วิจารณ์สถาบัน 

ทันทีที่ทราบจะถูกควบคุมตัวลูกหนังก็ได้บอกกับตำรวจว่าต้องการจะติดต่อทนายเพื่อแจ้งให้ทราบสถานการณ์ก่อน แต่ตำรวจกลับบอกว่าไม่จำเป็น เพราะไม่ได้จะดำเนินคดีแต่อย่างใด จากนั้นตำรวจนายหนึ่งได้ขอโทรศัพท์มือถือของลูกหนังไปเก็บไว้ แล้วควบคุมตัวเขาขึ้นรถตำรวจขับออกจากบ้านไป

เมื่อไปถึงที่กองบังคับการตำรวจสันติบาลตามที่เจ้าหน้าที่บอก เจ้าหน้าที่ได้ซักถามลูกหนังถึงประวัติส่วนตัว ประวัติการศึกษา ตลอดจนสอบถามว่าเขารู้จักกับนักกิจกรรมที่เคลื่อนไหวทางการเมืองคนอื่นๆ บ้างหรือไม่ เป็นเพื่อนกับทานตะวันหรือไม่ เป็นต้น ทั้งยังได้ขอรหัสเข้ามือถือด้วย ลูกหนังซึ่งกำลังอยู่ในอารมณ์ตกใจเนื่องจากเพิ่งเคยเจอเหตุการณ์เช่นนี้เป็นครั้งแรกจึงได้ให้รหัสเข้ามือถือไป 

จากนั้นตำรวจก็นำเอาเอกสารที่เป็นภาพแคปหน้าจอโพสต์ต่างๆ ในเฟซบุ๊กส่วนตัวมาให้ดู โดยเป็นภาพข้อความที่ลูกหนังโพสต์ รวมทั้งแชร์จากเพจ “กู kult” และ “คนไทยยูเค” ลูกหนังระบุว่า ตำรวจได้เก็บรวบรวมข้อมูลการโพสต์และแชร์ข้อความบนเฟซบุ๊กของเขาไว้ตั้งแต่ช่วงเดือน พ.ค. 2565 หรือ ราวๆ 2-3 เดือนก่อนหน้านี้ 

ลูกหนังกล่าวด้วยว่า มีเอกสารแผ่นหนึ่งในปึกเอกสารดังกล่าวเป็นภาพตัวเขาในชุดนักเรียน ซึ่งเป็นภาพเดียวกันกับที่เคยใช้เป็นภาพโปรไฟล์ในเฟซบุ๊กเมื่อนานมาแล้ว และในเอกสารแผ่นเดียวกันยังมีภาพเล็กๆ ที่เป็นภาพขยายบริเวณชื่อนามสกุลที่ปักอยู่บนเสื้อนักเรียน ซึ่งลูกหนังเข้าใจว่าตำรวจรู้ข้อมูลส่วนตัวของตนเองจากภาพดังกล่าวนั้น

สำหรับเอกสารข้อตกลงที่ตำรวจนำมาให้เซ็นนั้น ลูกหนังเล่าว่ามีข้อความทำนองว่า การโพสต์และ/หรือแชร์ข้อความวิพากษ์วิจารณ์สถาบันกษัตริย์บนเฟซบุ๊กเป็นการกระทำความผิดฐานหมิ่นเกียรติ ล้อเลียนเสียดสีสถาบัน และการเซ็นชื่อในเอกสารนี้มีความหมายว่าลูกหนังจะไม่กระทำสิ่งดังกล่าวซ้ำอีก โดยในช่วงก่อนที่เขาจะเซ็นชื่อลงในเอกสารนั้น ตำรวจพยายามเกลี้ยกล่อมทุกวิถีทาง เป็นต้นว่า ตำรวจนายหนึ่งบอกแก่ลูกหนังว่าที่จริงแล้วเขาอยู่ฝ่ายประชาธิปไตยเช่นกันแต่ที่ทำแบบนี้ก็เพราะทำตามหน้าที่ ขณะที่ตำรวจอีกนายหนึ่งบอกว่าจะเลี้ยงกาแฟและบุหรี่ ซึ่งลูกหนังปฏิเสธ

หลังจากถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจควบคุมตัวไว้เป็นเวลาราว 7 ชั่วโมง นับตั้งแต่ตำรวจมาถึงที่พักเมื่อเวลาประมาณ 06.00 น. จนกระทั่งเวลาประมาณ 13.00 น. ลูกหนังจึงได้รับการปล่อยตัวกลับบ้าน โดยทางตำรวจออกเงินค่าเดินทางกลับให้ พร้อมทั้งคืนโทรศัพท์ที่ยึดไว้ตลอดการควบคุมตัว

ลูกหนังเล่าด้วยว่าก่อนที่ตนจะเดินทางกลับ ตำรวจได้ถามว่าเมื่อกลับไปแล้วจะเล่าเรื่องวันนี้ให้ใครฟังหรือไม่? ซึ่งลูกหนังตอบไปว่าไม่ เพราะเกรงจะไม่ได้รับการปล่อยตัว ทางตำรวจจึงพูดต่อว่า ดีแล้ว เพราะถ้าเล่าให้คนอื่นๆ ฟังก็จะทำให้ถูกจับตามองมากขึ้น

.

จากการติดตามสถานการณ์ของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน มีข้อสังเกตว่า การทำบันทึกข้อตกลงดังกล่าวนี้ไม่ได้เป็นขั้นตอนตามกฎหมาย หากแต่ถูกนำมาใช้กับการแสดงออกซึ่งเกี่ยวข้องกับสถาบันกษัตริย์อย่างต่อเนื่อง โดยไม่อาจรับประกันได้ว่าการให้ข้อมูล หรือการทำบันทึกข้อตกลงกับกลุ่มบุคคลที่อ้างว่าเป็นเจ้าหน้าที่ดังกล่าวนั้นจะไม่นำไปสู่การดำเนินคดีได้จริง หากผู้ใดพบสถานการณ์ดังกล่าวควรปรึกษาทนายความก่อนดำเนินการใดๆ 

.

.

.

อ่านข้อแนะนำในการรับมือเพิ่มเติม

ข้อสังเกตและคำแนะนำต่อกระบวนการนอกกฎหมาย บังคับให้ข้อมูล และทำบันทึกข้อตกลง

X